عملکردها

مهادنه چهار ماهه

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

مهادنه چهار ماهه : عقد صلح با کفار برای مدت چهار ماه یا کمتر

انعقاد صلح با کافران در صورتی که برای مدت چهار ماه یا کمتر از آن باشد به اتفاق همه فقها جایز است.

دلیل: 1ـ آیه دوم سوره توبه که می‏فرماید: « فسیحوا فی الارض اربعة اشهر؛ با این حال، چهار ماه (مهلت دارید که آزادانه) در زمین سیر کنید (و هر جا می‏خواهید بروید، و بیندیشید) ! ».

استدلال به این آیه با توجه به شأن نزول آن کامل می‏گردد، زیرا آیه شریفه به هنگام بازگشت پیامبر (ص) از تبوک نازل شد و آن هنگام، پیامبر (ص) در کمال نیرومندی و اقتدار بود.

صاحب جواهر بر استدلال به این آیه مناقشه کرده و آن را خارج از محل کلام دانسته است، زیرا مدلول آیه، مهلت دادن به مشرکانی است که با آنان پیمانی بسته شده است آن هم با زبان تهدید؛ بنابراین دلالت بر جواز مهادنه چهار ماهه نمی‏کند. [۱]

2ـ اجماع: علامه در « تذکرة » [۲] ، شهید ثانی در « مسالک » [۳] و صاحب جواهر ادعای اجماع نموده‏اند؛ و به اعتقاد صاحب جواهر عمده دلیل بر جواز، همین اجماع است نه آیه شریفه.

پانوشت

  1. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 297
  2. تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 355
  3. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 83

اصطلاح‌نامه

اعم

مهادنه مدت دار

منابع

  • تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 355
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 297
  • مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 83