مفهوم زمان ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
مفهوم زمان ( اصول فقه ) : اقوال پیرامون نفی حکم از موضوع در غیر زمان تعیین شده در کلام
مفهوم زمان، از اقسام مفهوم مخالف و به معنای نفی طبیعی حکم از موضوع در خارج از زمان معین شده در کلام می‌باشد، در صورتی که در منطوق کلام، آن حکم برای همان موضوع در زمان معینی اثبات شده باشد.
درکتاب ' الفصول فی الاصول ' آمده است: ' مفهوم الزمان والمکان و هو نفی الحکم عما وقع خارجا عنهما ' [۱] .
برای مثال، اگر جمله ' من تصدق یوم الجمعه فله کذا ' مفهوم مخالف داشته باشد، به معنای عدم تعلق اجر به صدقه دهنده در غیر روز جمعه است.
در حجیت مفهوم زمان اختلاف است؛ ' شافعی ' و بعضی از ' حنبلی‌ها ' به حجیت آن اعتقاد دارند ولی بیشتر اصولیون از جمله ' فخررازی ' در ' المحصول '، ' آمدی ' در ' الإحکام فی اصول الاحکام '، صاحب فصول و صاحب قوانین به عدم حجیت مفهوم زمان معتقد هستند.
پانوشت
منابع
- الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة : صفحه 259
- اصول فقه : صفحه 141
- اصول الاستنباط : صفحه 128
- قوانین الاصول جلد 1 : صفحه 192
- تمهید القواعد : صفحه 116
- موسوعة مصطلحات اصول الفقه عند المسلمین جلد 2 : صفحه 1506
- فرهنگ نامه اصول فقه