معانی شرعی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
معانی شرعی : معانی اختصاص داده شده برای الفاظ توسط شرع یا متشرعه
معانی شرعی، معانی جدیدی است که در لسان شارع برای الفاظی که قبلاً برای معانی لغوی وعرفی وضع شده، نخست به کمک قرینه در معنای جدید به کار رفته و سپس در اثر کثرت استعمال در لسان شارع (حقیقت شرعی) یا در لسان متشرعه (حقیقت متشرعی) وضع تعینی پیدا کرده است، همانند لفظ ' صلاة ' که در لسان اهل لغت به معنای ' دعا ' بوده، اما بعد از آن که شارع آن را در معنای عبادت خاص به کار برد، معنای شرعی پیدا نموده است.
نکته اول:
در میان اصولیون بحث است که نقل الفاظ از معانی لغوی و یا عرفی به معانی شرعی و جدید در چه زمانی تحقق یافته است؛ برخی معتقدند این امر در زمان رسول خدا (ص) و در طول 23 سال اتفاق افتاده است، که در این صورت آن را حقیقت شرعی می‌گویند؛ اما برخی دیگر معتقدند پس از زمان رسول خدا (ص) وضع تعینی محقق شده و انتقال صورت گرفته است، که در این صورت آن را حقیقت متشرعه می‌گویند.
نکته دوم:
ثمره بحث نقل الفاظ از معانی لغوی به معانی شرعی این است که معتقدان به ثبوت حقیقت شرعی هنگام برخورد با الفاظ به کار رفته در لسان شارع، با نبود قرینه، آنها را بر معانی شرعی حمل می‌کنند، و این در حالی است که منکران حقیقت شرعی این گونه الفاظ را بر معنای لغوی حمل می‌نمایند و یا این که توقف نموده و بر هیچ یک از معانی شرعی یا لغوی حمل نمی‌کنند.
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 42
- کفایة الاصول : صفحه 37
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه (90-94)
- قوانین الاصول جلد 1 : صفحه (35-36)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «معانی شرعی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه معانی شرعی به زیرصفحه معانی شرعی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 42
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 212
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 118
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 64
- شرح اصول فقه جلد 1 : صفحه (90-94)
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 225، 226
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 30
- قوانین الاصول جلد 1 : صفحه (35-36)
- کفایة الاصول : صفحه 37