معانی افعال
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
معانی افعال : بحث از ماهیت معانی افعال و ترکیب آنها از ماده و هیئت
فعل، مرکب از ماده و هیئت است، که ماده دارای معنای اسمی و هیئت دارای معنای حرفی است؛ برای مثال، در جمله ' تشتعل النار ' ماده فعل (اشتعال) معنای اسمی، و هیئت فعل (تشتعل) معنای نسبی و ربطی دارد که از مصادیق معنای حرفی به حساب می‌آید.
ربطی که هیئت فعل بر آن دلالت می‌کند، ربط میان مدلول ماده (اشتعال) و مدلول دیگر کلام همانند فاعل (النار) است؛ بنابراین، معنای فعل، از معنای اسمی و معنای حرفی ترکیب می‌یابد. و این مطلب، درستی این سخن را که: ' معانی الفاظ یا به صورت اسم و یا به صورت حرف است ' تأیید می‌کند.
نکته اول:
برخی هم چون مرحوم ' نایینی ' معتقدند هیئت فعل، بر نسبت تامه دلالت می‌کند، که عبارت است از نسبت تحققی میان حدث و فاعل، اما برخی دیگر مانند ' شهید صدر ' آن را نسبت ناقصه دانسته و نسبت تامه را مربوط به جمله می‌دانند نه فعل. [۱]
نکته دوم:
برخی از اصولیون دلالت فعل را بر زمان به وضع می‌دانند، اما بعضی مانند مرحوم ' نایینی ' دلالت فعل را بر زمان، لازمه عقلی تحقق و صدور حدث از فاعل می‌دانند نه جزء مدلول فعل.
پانوشت
منابع
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 84
- فوائد الاصول جلد 1,2 : صفحه 53
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 48
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «معانی افعال» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه معانی افعال به زیرصفحه معانی افعال/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.