مضاربه فاسد

توضیح مفهومی

مراد مضاربه‌ای است که شرطی از شرایط آن منافی مقتضای عقد، جهالت سود و مصلحت عقد باشد.

نظیر این که شرط نماید که چیزی نخرد مگر با مال مضاربه یا این که شرط نماید که برای عامل جزئی از سود مجهول باشد یا این که شرط منفعت برخی از کالا‌ها از قبیل استخدام عبد، سوار شدن دابه و... نماید (1) .

تقسیمات: فروعات ذیل در این مساله قابل بحث و بررسی است:

1- تصرف در مضاربه فاسد

2- سود در مضاربه فاسد

3- اجرت در مضاربه فاسد

دیدگاه‌ها:

درباره جهات ذکر شده در میان فقها اقوال ذیل مطرح است:

1- درباره فرع اول فقها قائل به صحت و جواز آن هستند (2) .

دلیل: قوام مضاربه به اذن مالک و آن هم در مضاربه وجود دارد (3) .

2- درباره فرع دوم - سود مضاربه فاسد - فقها اتفاق نظر دارند که تمام سود برای مالک است و به عامل، اجرت المثل تعلق می‌گیرد چه عامل و مالک هردو عالم باشند یا جاهل؛ یا یکی عالم و دیگری جاهل (4) .

دلیل:

1- مالک اذن به تجارت داده است، گر چه مضاربه باطل است (5) .

2- تبعیت غائات و سودها به اصلی (6) .

3- درباره فرع سوم - اجرت در مضاربه فاسد

(ر ک: اجرت در مضاربه فاسد.

منابع

1. تحریرالاحکام (ط ج) جلد 3 : صفحه 252
2. المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 171
3. ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 330
4. جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 65
5. الوسیلة الی نیل الفضیله : صفحه 266
6. الوسیلة الی نیل الفضیله : صفحه 264
7. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 191
8. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 365
9. مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 665
10. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 389
11. الوسیلة الی نیل الفضیله : صفحه 262
12. مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 271
13. مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 390
14. مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 79

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «مضاربه فاسد» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

مضاربه باطل

اعم

عقد فاسد ( فقه )، مضاربه ( فقه )

وابسته

اجرت مضاربه باطل، تصرف در مضاربه فاسد، سود مضاربه فاسد، مضاربه صحیح

منابع

• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 171
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 38 : صفحه 78
• الوسیلة الی نیل الفضیله : صفحه 262، 264، 266
• ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 330
• تحریرالاحکام (ط ج) جلد 3 : صفحه 252
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 65، 162
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 26 : صفحه 365
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه 69
• مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 77، 79، 158
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 251، 271
• مستمسک العروة الوثقی جلد 12 : صفحه 191، 389، 390
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 665