عملکردها

مصاحف صحابه

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

مصاحف صحابه : مصاحف جمع‌آوری شده توسط صحابه پیامبر (ص)

مصاحف صحابه در مقابل مصاحف تابعین، به نوشته‌هایی حاوی آیات قرآن اطلاق می‌شود که اصحاب رسول گرامی (ص) آن را گردآوری، تنظیم و با نوشت‌افزارهای مختلف مکتوب کرده‌اند. بعضی از این مصاحف دربرگیرنده همه آیات قرآن بود و بعضی دیگر تنها قسمت‌هایی از آیات و سوره‌های قرآن را شامل می‌شد؛ مانند مصحف حمزه سیدالشهدا که در جنگ احد و هشت سال پیش از پایان دوره نزول وحی شهید شد.

توجه به این نکته لازم است که وجود مصاحف مختلف در صدر اسلام- به‌ویژه با توجه به تعلق و انتساب آن به اشخاص- هرگز به معنای اختلاف ماهوی میان این مصاحف نیست؛ گرچه امروزه با توجه به فقدان این مصاحف، ارزیابی میزان تفاوت آنان غیر ممکن است. و نیز با توجه به گزارش‌هایی که از این مصاحف در منابع تاریخی آمده، به خوبی می‌توان دریافت که این مصاحف به جز در مواردی بسیار اندک، با هم یکسانند و اختلافات ذکر شده، به نحوه قرائت نص واحد آسمانی یا کیفیت تنظیم سوره‌های قرآن کریم محدود است. میزان شهرت، مقبولیت و رواج این مصاحف، به عوامل مختلفی مثل سابقه صاحبان آن در اسلام و نیز منزلت اجتماعی و جایگاه علمی آنان بستگی داشت.

متأسفانه این مصاحف که گنجینه‌های ارزشمندی در فرهنگ اسلامی تلقی می‌شوند، در دوره توحید مصاحف از بین رفت و از آن‌ها جز نامی در تاریخ، چیزی به یادگار نمانده است.

از عبدالله بن مسعود، ابن‌عباس، ابوالدرداء، ابوبکر، ابو زید، ابوموسی اشعری، ابیّ بن کعب، امّ‌ ورقه، حفصه و… می‌توان به عنوان معروف‌ترین صحابه دارای مصحف نام برد.

منابع

  1. التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 312
  2. تاریخ القرآن : صفحه 127
  3. تاریخ قرآن : صفحه (333-392)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «مصاحف صحابه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

مصاحف اصحاب

اعم

مصاحف شخصی

اخص

مصحف ابن عباس، مصحف ابن مسعود، مصحف ابو بکر بن ابی قحافه، مصحف ابوالدرداء، مصحف ابوزید انصاری، مصحف ابوموسی اشعری، مصحف ام ورقه، مصحف امّسلمه بنت سهیل، مصحف امّورقه بنت نوفل، مصحف اَنَس بن مالک انصاری، مصحف اُبَیّ بن کعب انصاری، مصحف حفصه بنت عمر، مصحف خالد بن سعید بن عاص، مصحف خالد بن ولید، مصحف زید بن ثابت انصاری، مصحف سالم مولی ابیحذیفه، مصحف سعد بن عبید انصاری، مصحف عایشه بنت ابیبکر، مصحف عبدالله بن زبیر، مصحف عبدالله بن عباس، مصحف عبدالله بن عمرو بن عاص، مصحف عثمان بن عفان، مصحف عمربن خطاب، مصحف عُقبة بن عامر جهنی، مصحف معاذ بن جبل، مصحف مقداد بن أسود، مصحف مُجَمّع بن جاریه اوسی

وابسته

ترتیب مصاحف صحابه

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مصاحف صحابه به زیرصفحه مصاحف صحابه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 311، 312، 353
  • تاریخ القرآن : صفحه 127
  • تاریخ قرآن : صفحه (333-392)
  • حقایقی مهم پیرامون قرآن کریم : صفحه 90
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 254
  • پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی جلد 1 : صفحه 151