قصه حضرت شعیب علیه السلام
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قصه حضرت شعیب علیه السلام : سرگذشت قرآنی حضرت شعیب (ع) و نسبت وی با حضرت موسی (ع)
حضرت شعیب (ع) از پیامبران الهی است که نامش ده بار در قرآن کریم آمده است.
از آیه 91 سوره هود معلوم می‌شود شعیب پس از نوح، هود و صالح، و زمان او به زمان لوط نزدیک بوده است. در آیات 176 و 177 سوره شعراء قوم شعیب «اصحاب‌الأیکه» نامیده شده و نام شهر او در سوره هود و سوره‌های دیگر «مدین» است.
طبق آیات سوره هود، شعیب (ع) مردم خود را به یکتاپرستی و درست داشتن پیمانه و ترازو دعوت می‌کرد؛ ولی آن‌ها نمی‌پذیرفتند و سرانجام، عذاب خداوند بر ایشان فرود آمد و همه آنان را نابود کرد.
قرآن کریم در آیات 22 تا 28 سوره قصص در باره ازدواج حضرت موسی (ع) با دختر شعیب (ع) سخن گفته و این قصه در تورات هم مسطور است. چون حضرت موسی (ع) به «مدین» وارد می‌شود؛ می‌بیند جمعیتی چهارپایان خود را آب می‌دهند؛ از آن جمله، دو زن می‌خواهند گوسفندان خود را آب دهند؛ ولی آب برداشتن از چاه برای ایشان دشوار است. موسی (ع) آنان را در این کار یاری می‌دهد. دختران به موسی (ع) می‌گویند پدر پیری دارند و چون پدر ایشان فرزند پسر ندارد، دختران به این کار دست زده‌اند. دختران واقعه را به پدر گزارش می‌دهند و یکی از ایشان پیش موسی (ع) می‌آید و او را به خانه دعوت می‌کند. پیرمرد تزویج هر یک از دخترانش را که موسی بخواهد، به وی پیشنهاد می‌کند؛ به شرط آن که موسی (ع) هشت تا ده سال اجیر او باشد. حضرت موسی (ع) شرط او را می‌پذیرد و با یکی از دختران شعیب (ع) ازدواج می‌کند….
در تورات و قصص اسلامی مرقوم است که شعیب هر سال با خود عهد می‌بست همه گوسفندانی را که با علائم مخصوص متولد شوند به موسی (ع) اختصاص دهد. در آن سال همه یا بیشتر گوسفندان با همان علامت متولد می‌شدند و به موسی (ع) تعلق می‌گرفتند. در نتیجه؛ موسی (ع) بسیار ثروتمند شد و پس از انجام مدت اجاره؛ به مقر خود بازگشت و در اثنای راه در وادی ایمن به نبوت مبعوث شد.
چون این قصه با تورات مطابقت دارد و شعیب (ع) هم طبق نص قرآن، پیغمبر قومی در شهر مدین بوده است، مفسران متأخر، شعیب (ع) را بر پدرزن موسی (ع) تطبیق کرده‌اند؛ اما تصریحی در این خصوص در قرآن مجید نیست. پدرزن موسی (ع) طبق گفته تورات، یترون نام داشته و امیر یا کاهن مدین بوده است.
شعیب (ع) در ادبیات فارسی و در اشعار شاعران بزرگی چون حافظ، مولوی و ناصرخسرو جایگاه رفیعی دارد که غزل معروف حافظ از آن جمله است:
- شبان وادی ایمن گهی رسد به مراد که چند سال به‌جان، خدمت شعیب کند *
نیز ر.ک:قصه قوم شعیب (ع).
منابع
- اعلام القرآن : صفحه 408
- قصص قرآن جلد 2 : صفحه 24
- قاموس کتاب مقدس : صفحه 944
- دائرة المعارف فارسی جلد 2 : صفحه 1479
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قصه حضرت شعیب علیه السلام به زیرصفحه قصه حضرت شعیب علیه السلام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.