عملکردها

قصه حضرت ابراهیم علیه السلام

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

قصه حضرت ابراهیم علیه السلام : سرگذشت قرآنی و مبارزات حضرت ابراهیم (ع)

حضرت ابراهیم (ع) دومین پیامبر اولواالعزم، نیای بزرگ عرب از طریق پسرش اسماعیل و نیای بنی‌اسرائیل از طریق پسر دیگرش اسحاق، پدر پیامبران ادیان توحیدی اسلام، یهودیت و مسیحیت (انعام// 84) است.

نام آن حضرت 69 بار در 25 سوره قرآن کریم ذکر شده و سوره‌ای نیز به نام آن حضرت است. در سنّت یهودی- مسیحی، آن حضرت «آبراهام» و «ابرام» خوانده می‌شود.

در باره زمان تولد حضرت ابراهیم (ع) هیچ سندی به دست نیامده است که تاریخ دقیق یا نسبتاً دقیقی ارائه دهد؛ ولی با توجه به کشفیات باستانشناسی و از طریق بررسی تطبیقی تاریخ‌ها، سده بیستم پیش از میلاد به عنوان تاریخ ولادت ایشان پذیرفته شده است.

در باره محل تولد وی هم اختلاف بسیاری است؛ بنا بر عهد عتیق، آن حضرت در «اور» کلدانیان متولد شد؛ ولی بسیاری از منابع اسلامی، شهر «کوثی» را زادگاه ایشان معرفی کرده‌اند که خرابه‌های آن امروزه به نام «تل ابراهیم» مشهور است.

بر اساس منابع تاریخی، آن حضرت در شهر اور می‌زیست که سال‌ها پیش از حضرت ابراهیم (ع) تا پیش از هجوم عیلامی‌ها در اواسط سده بیستم قبل از میلاد در اوج قدرت و شهرت بود و حلقه ارتباطی در مسیر تجارتی شرق و غرب به شمار می‌رفت. سپس به حران کوچ کرد و از آن‌جا عازم کنعان شد و در آن‌جا به سبب خوش‌رفتاری با مردم، مورد احترام همگان قرار گرفت. وی پس از بروز خشکسالی به مصر رفت و دوباره به کنعان بازگشت و ساکن فلسطین شد.

در آیات مختلف قرآن کریم از حضرت ابراهیم (ع) به عنوان فردی مصلح و موحد یاد شده، و اندیشه دینی و اجتماعی او در مقابله با شرک غالب بر جامعه آن روز، باز نموده شده است.

فشرده نگاه قرآن کریم به سرگذشت حضرت ابراهیم (ع) چنین است:

کشمکش میان او و آزر عموی آن حضرت (یا پدرش به اعتقاد اهل‌سنّت) بر سر بت‌پرستی؛ مشاهده ملکوت آسمان‌ها؛ آگاهی از کیفیت زنده شدن مردگان؛ محاجّه با قوم بر سر پرستش ستاره زهره؛ ماه و خورشید و هدایت آن‌ها به توحید (انعام // 74 - 83) ؛ اقدام شجاعانه و پرخاطره آن بزرگ مرد در شکستن بت‌ها (انبیاء// 58 - 70) ؛ داستان قربانی کردن فرزندش حضرت اسماعیل (صافات// 99 - 109) ؛ بنای کعبه (بقره // 125 - 127) .

آن حضرت نزد اعراب پیش از اسلام چنان مشهور بوده است که تصویر یا تندیس او را در خانه کعبه جای داده بودند.

منابع

  1. دائرة المعارف بزرگ اسلامی جلد 1 : صفحه (497-507)
  2. اعلام القرآن : صفحه 61
  3. قاموس قرآن جلد 1 : صفحه 5
  4. المعجم الاحصائی لالفاظ القرآن الکریم=فرهنگ آماری کلمات قرآن کریم : صفحه 4
  5. قصص قرآن جلد 1 : صفحه 102
  6. دراسات تاریخیة من القرآن الکریم جلد 1 : صفحه 113

اصطلاح‌نامه

اعم

قصص انبیاء

اخص

ذبیح حضرت ابراهیم ( ع )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قصه حضرت ابراهیم علیه السلام به زیرصفحه قصه حضرت ابراهیم علیه السلام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • اعجاز القرآن : صفحه 196
  • اعلام القرآن : صفحه 61
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 30
  • المعجم الاحصائی لالفاظ القرآن الکریم=فرهنگ آماری کلمات قرآن کریم : صفحه 4
  • دائرة المعارف بزرگ اسلامی جلد 1 : صفحه (497-507)
  • دراسات تاریخیة من القرآن الکریم جلد 1 : صفحه 113
  • علوم القرآن : صفحه 373
  • قاموس قرآن جلد 1 : صفحه 5
  • قصص قرآن جلد 1 : صفحه 102
  • مجله پژوهشهای قرآنی جلد 11 : صفحه 314
  • مجله پژوهشهای قرآنی جلد 13 : صفحه 388