عملکردها

فقه ( اصول فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

فقه ( اصول فقه ) : علم به احکام شرعی فرعی از دلایل تفصیلی

فقه، در لغت به معنای فهم، فطانت و فهم عمیق و دقیق به کار رفته است. این واژه در قرآن و احادیث کاربرد گسترده‌ای دارد که از همه آنها مفهوم تعمق و فهم عمیق به دست می‌آید، مانند آیه کریمه: «فلولا نفر من کل فرقة منهم طائفة لیتفقهوا فی الدین» ' چرا از هر گروهی یک دسته کوچ نمی‌کنند تا در امر دین بصیرت کامل پیدا کنند ' [۱] .

و مانند حدیث نبوی:

' من حفظ علی امتی اربعین حدیثا بعثه الله یوم القیامة فقیها عالما ' ' هر کس چهل حدیث برای امت من حفظ کند، خداوند او را روز قیامت فقیه و عالم محشور می‌کند. '

فقه در اصطلاح فقها دانشی است که تحصیل آن، سبب دانستن احکام و قوانین فردی و اجتماعی اسلام می‌گردد؛ ' هو العلم بالاحکام الشرعیة الفرعیة عن ادلتها التفصیلیة '.

با وجود این که در قرآن و سنت، فقه به معنای آگاهی وسیع و عمیق از معارف و دستورهای اسلامی است و اختصاص به حوزه‌ای خاص ندارد، ولی به تدریج در اصطلاح فقها، این کلمه به ' فقه الاحکام ' اختصاص یافته است.

آموزه‌ها و تعالیم اسلامی به سه بخش تقسیم شده است:

أ: معارف و اعتقادات که در بر گیرنده مباحث مربوط به اصول عقاید می‌باشد؛

ب: اخلاقیات و امور تربیتی که مربوط به علم تهذیب و تربیت نفس است؛

ج: احکام و مسائل عملی ناظر بر افعال مسلمانان که دربرگیرنده قوانین و مقررات موضوعه در حوزه‌های حقوق مدنی، جزایی، عمومی و بین الملل می‌باشد.

پانوشت

  1. القرآن الکریم سوره 9 ، آیه 122

منابع

  1. معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 26
  2. الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 40
  3. مبادی فقه و اصول : صفحه (103-106)
  4. مبادی فقه و اصول : صفحه 16
  5. تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه : صفحه 113
  6. آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 67
  7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

اصول فقه ( حوزه اصلی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه فقه ( اصول فقه ) به زیرصفحه فقه ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 67
  • اصطلاحات الاصول : صفحه 180، 181
  • اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 200
  • الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 7، 8
  • الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 15، 40
  • الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 514
  • الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 7، 25
  • الفوائد الحائریة : صفحه 86، 91
  • القرآن الکریم سوره 9 ، آیه 122
  • القواعد و الفوائد جلد 1 : صفحه 30
  • اللمع فی اصول الفقه : صفحه 51
  • المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 78، 167
  • المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 226
  • المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 329
  • المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 6، 11، 12، 14، 16، 19، 58
  • انوار الاصول جلد 1 : صفحه 4، 93، 351
  • بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 118
  • بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 119
  • بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 471
  • تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 21
  • تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه : صفحه 113
  • تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 540
  • دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 47
  • عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 19، 21
  • علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 279، 351
  • مبادی فقه و اصول : صفحه 16، (103-106)
  • مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : صفحه 3، 13، 16، 17
  • مجله پژوهشهای قرآنی جلد 4 : صفحه 47، 82، 104، 116
  • مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 247
  • معالم الدین و ملاذ المجتهدین : صفحه 22، 26