طریق حس
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
طریق حس : کشف رأی معصوم ' ع ' توسط مجتهد از طریق یافتن اتفاق آرای فقهای عصر خویش، با علم به دخول معصوم ' ع '
طریق حس، از طرق کاشفیت اجماع بوده و به این معنا است که شخص مجتهدی به قصد تحصیل اجماع به محضر عالمان عصر خویش رسیده و نظر آنان را در مسئله به دست می‌آورد و علم پیدا می‌کند که امام (ع) در میان مجمعین بوده است، هر چند به طور معین نداند کدام یک از آنان امام (ع) است.
نام دیگر این شیوه، اجماع دخولی و یا تضمنی است.
برخی از ویژگی‌های این طریق عبارت است از:
1. منحصر به زمان حضور امام (ع) بوده و برای دوران غیبت مفید نیست؛
2. در میان اجماع کنندگان باید افرادی ناشناخته باشند و اگر همگی شناخته شده باشند، این طریق کارآیی ندارد؛
3. مخالفت افراد شناخته شده، هر چند تعدادشان زیاد باشد، به حال اجماع ضرری ندارد، ولی مخالفت افراد مجهول النسب، گرچه تعدادشان اندک باشد، به اجماع آسیب رسانده و سبب می‌شود به وجود معصوم (ع) در میان اجماع کنندگان یقین پیدا نشود.
نکته:
فقهای متقدم همانند مرحوم ' شیخ مفید ' در کتاب ' اوائل المقالات '، ' سید مرتضی ' در ' الذریعه '، ' ابوالصلاح حلبی ' در ' کافی ' و ' محقق اول ' در ' معتبر '، این روش را بیان کرده‌اند.
منابع
- منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه 202
- کفایة الاصول : صفحه 231
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 83
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه (101-102)
- شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (211-212)
- اصول الاستنباط : صفحه 192
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 400
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «طریق حس» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه طریق حس به زیرصفحه طریق حس/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.