طبقه مفسران تابعین شیعه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
طبقه مفسران تابعین شیعه : اسامی مفسران شیعی نسل اوّل پس از صحابه
این طبقه، شاگردان صحابیان مفسر هستند و برخی از آنان نزد اهل‌سنت نیز به عنوان مفسر شناخته شده‌اند. گروهی از این مفسران که در مکه می‌زیستند، از روش ابن‌عباس پیروی می‌کردند. گروهی نیز در مدینه از ابیّ بن کعب و دسته دیگر در عراق از ابن‌مسعود بهره می‌بردند.
مشهورترین مفسران از طبقه تابعان:
1. سعید بن جبیر (متوفای 95 ق) : از مفسران شیعی است و چون به حضرت علی (ع) وفادار بود، به دست حجاج شکنجه و کشته شد. وثاقت او مورد اتفاق اصحاب صحاح ستّه اهل سنت و صاحبان کتب اربعه شیعه می‌باشد. ابن‌عباس او را به عنوان مطمئن‌ترین حجت و سند دینی توثیق کرده است.
2. ابوصالح میزان بصری (م 100 ق) : وی از شاگردان ابن‌عباس بود. شیخ مفید در کتاب ~الکافیة فی ابطال توبة الخاطئة~ روایتی از ایشان نقل و سپس سند آن را تأیید می‌کند و می‌فرماید: راویانش از مردان جلیل‌القدر هستند.
3. طاووس بن کیسان یمانی (متوفای 104 یا 108 ق) : برخی او را ایرانی‌الاصل خوانده‌اند. نقل است که ابن‌عباس درباره او گفته است: «من طاووس را اهل بهشت می‌دانم».
4. جابر بن یزید جعفی (متوفای 127 ق) : وی از تابعان و اصحاب امام باقر و صادق علیهما السلام بوده است.
5. یحیی بن یعمر (م 129 ق) : او نخستین کسی است که قرآن را نقطه‌گذاری کرد. وی از شیعیان و معتقد به برتری ائمه (ع) بود و توسط حجاج به خراسان تبعید شد.
6. اسماعیل سدی کبیر (متوفای 145 ق) : سیوطی او را از تابعان شمرده و تفسیر او را بهترین تفسیرها وصف کرده و نجاشی نام او را در زمره مؤلفان شیعه آورده است.
7. محمد بن سائب کلبی (متوفای 146 ق) : سیوطی می‌گوید: او روایات شایسته‌ای دارد و در میان تابعان هیچ کس تفسیری پربارتر از او عرضه نکرده است.
منابع
- مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه 80
- تاریخ تفسیر قرآن کریم : صفحه 202
- تاریخ تفسیر قرآن کریم : صفحه 70
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 23