عملکردها

طباق لفظی

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

طباق لفظی : جمع دو معنای متضاد به حسب لفظ در یک عبارت

«طباق» از انواع اسلوب بدیعی قرآن و بر دو قسم است: لفظی و معنوی.

«طباق لفظی» آن است که دو معنای متضاد مذکور در کلام، در لفظ نیز با هم متضاد باشند؛ مانند:

1. «لِکَیْلا تَأْسَوْا عَلی‏ ما فاتَکُمْ وَ لا تَفْرَحُوا بِما آتاکُمْ»؛ «این به خاطر آن است که برای آن‌چه از دست داده‌اید تأسف نخورید و به آن‌چه به شما داده است شادمان نباشید» (حدید// 23) . در این آیه، بین «لاتأسوا» و «لاتفرحوا» طباق لفظی است.

2. «وَمَا یَسْتَوِی الْأَعْمَی وَالْبَصِیرُ ** وَلَا الظُّلُمَاتُ وَلَا النُّورُ ** وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُورُ ** وَمَا یَسْتَوِی الْأَحْیَاء وَلَا الْأَمْوَاتُ»؛ «و نابینا و بینا یکسان نیستند. و نه تیرگیها و روشنایی. و نه سایه و گرمای آفتاب. و زندگان و مردگان یکسان نیستند» (فاطر// 19-22) .

نیز ر.ک:طباق، طباق معنوی.

منابع

  1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 455
  2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 325

اصطلاح‌نامه

اعم

طباق

وابسته

طباق معنوی

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه طباق لفظی به زیرصفحه طباق لفظی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 325
  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 3 : صفحه 455
  • البرهان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 512
  • لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 512