ضد ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ضد ( اصول فقه ) : معاند وجودی و عدمی یک شیء
ضد، در لغت به مطلق معاند و منافی گفته میشود، چه آن معاند، امری وجودی باشد، مانند: خوردن و آشامیدن، که معاند نماز محسوب شده و از امور وجودی میباشد، زیرا کسی که در حال خوردن یا آشامیدن باشد نمیتواند در حال نماز هم باشد، و چه آن معاند، امر عدمی باشد، مانند: ترک نماز که با ادای نماز منافات دارد و امر عدمی نیز هست. اصولیها از ضد، معنای لغوی آن را اراده کردهاند، نه معنای فلسفی آن را.
ضد اصولی، هم معاند وجودی و یا ضد فلسفی را شامل میگردد که عبارت است از دو امر وجودی که میان آن دو، کمال تنافر و جدایی است، مانند: سواد و بیاض، و هم معاند عدمی یا همان نقیض فلسفی را شامل میشود که عبارت است از تقابل دو امر، که یکی وجودی و دیگری عدمی است، مانند: وجود و عدم.
بنابراین، ضد اصطلاحی به ' مطلق معاند ' گفته میشود و به همین دلیل، ضد، به دو قسم تقسیم میگردد:
1. ' ضد عام ' که امر عدمی است؛
2. ' ضد خاص ' که امر وجودی است.
نکته:
از ضد اصولی در بحث ' امر به شیء مقتضی نهی از ضد است یا نه ' سخن به میان آمده است.
نیز ر.ک:ملازمه امر به شیء و نهی از ضد.
منابع
- کفایة الاصول : صفحه 160
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 454
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 273
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 279
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 218
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 352
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 307
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 214
- شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 211
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 251
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 2 : صفحه 378
- مبادی فقه و اصول : صفحه 213
- ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه 423
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاحنامه
اخص
- به لحاظ قصدقربت:
- ضد توصلی، ضد عبادی
- به لحاظ محدوده اعتبار:
- ضد شرعی، ضد عادی، ضد عقلی
- به لحاظ وجودوعدم:
- ضد خاص، ضد عام
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه ضد ( اصول فقه ) به زیرصفحه ضد ( اصول فقه )/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 1 : صفحه 251، 285، 286
- اصطلاحات الاصول : صفحه 159، 160
- اصول الاستنباط : صفحه 93، 94
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 273، 280، 281، 284
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 5، 6، 19
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 307، 308، 314، 320، 321، 322
- الوصول الی کفایة الاصول جلد 2 : صفحه 378
- انوار الاصول جلد 1 : صفحه 453، 454، 463، 464
- ایضاح الکفایة جلد 2 : صفحه 423
- بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 289، 319، 320، 321، 324، 326
- تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 48
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 329
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 214، 287
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 302، 303
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 352
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 218، 279
- شرح اصول فقه جلد 2 : صفحه 211
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 111
- کفایة الاصول : صفحه 160، 164
- مبادی فقه و اصول : صفحه 213
- محاضرات فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 6
- منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 339، 340، 352، 436
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 359، 365، 369