عملکردها

صفات حروف

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

صفات حروف : اوصاف و کیفیات حروف هنگام تلفظ

«صفات حروف» عبارت است از اوصاف و کیفیاتی که هنگام ادای حروف از محل و مخرج خود بروز می‌کند. به دیگر بیان، کیفیت تلفظ، ادای صحیح و خارج شدن حروف از مخارج آن‌ها را صفات حروف گویند. یادگیری و بکار بستن صفات حروف باعث نیکو ادا کردن حروف و تمایز میان آن‌ها می‌گردد. برای مثال، برای تشخیص حروف متجانس از متقارب، کیفیت عارض بر آن‌ها هنگام تلفظ (صفات آن‌ها) مفید خواهد بود. از این نظر، شناختن این صفات ضرورت دارد.

صفات حروف را به دو قسم اصلی و عارضی تقسیم کرده و برخی دو صفت قوت و ضعف را هم به آن افزوده‌اند.

صفات اصلی یا متضاد یا ذاتی به ترتیب عبارتند از: جهر؛ همس؛ شدت؛ رخوت؛ اِطباق؛ انفتاح؛ استعلا؛ استفال؛ اِذلاق؛ اِصمات.

صفات عارضی یا غیرمتضاد یا فرعی را می‌توان این گونه برشمرد: صفیر؛ قلقله؛ سکون؛ تفشّی؛ انحراف؛ تکریر؛ استطاله؛ لین؛ غُنّه؛ بُحّه؛ خروره؛ نَبر؛ نفخ؛ نفث؛ خفا؛ هاوی.

برای توضیح هر مورد به مدخل‌های مربوط مراجعه شود.

منابع

  1. الرائد فی تجوید القرآن : صفحه 47
  2. العقد الفرید فی فن التجوید : صفحه 39
  3. الموضع فی التجوید : صفحه 87
  4. التحدید فی الاتقان و التجوید : صفحه 107
  5. سر البیان فی علوم القرآن : صفحه 167
  6. کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 1 : صفحه (438-444)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «صفات حروف» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حق حرف

اعم

تجوید قرآن

اخص

به لحاظ دارابودن ضد:
صفات اصلی، صفات فرعی ( علوم قرآنی )
به لحاظ قوت وضعف:
صفات ضعیف، صفات قوی

وابسته

حروف قرآن ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه صفات حروف به زیرصفحه صفات حروف/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 169
  • التحدید فی الاتقان و التجوید : صفحه 107
  • التمهید فی علوم القرآن جلد 5 : صفحه 178، 182، 185
  • الرائد فی تجوید القرآن : صفحه 47
  • العقد الفرید فی فن التجوید : صفحه 39
  • الموضع فی التجوید : صفحه 87
  • تجوید استدلالی : صفحه (135-155)
  • تجوید جامع : صفحه 50
  • حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم جلد 2 : صفحه (47-61)
  • دائرة المعارف تشیع : صفحه 66
  • زنده جاوید و اعجاز جاویدان جلد 2 : صفحه 26
  • سر البیان فی علوم القرآن : صفحه 167
  • سلسله مباحث قرآن شناسی : صفحه 25، 43
  • غایة المرید فی علم التجوید : صفحه 135
  • کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 1 : صفحه (438-444)