شرایط مضاربه
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مراد اموری است که با وجود آنها مضاربه متحقق و با عدم یکی از آنها مضاربه تحقق پیدا نمی‌کند.
این شرایط به اعتبار ارکان عبارتنداز:
1- شرایط متعاقدان
1-1- شرایط عمومی:
یعنی شرایطی که هم در مالک و هم در عامل مضاربه معتبر است.
این شرایط بر دو قسم‌اند:
الف: شرایطی نظیر بلوغ، عقل و اختیار
این شرایط اتفاقی بوده که بسیاری از فقها جز علامه در قواعد، تذکره و تحریر و فخر المحققین در ایضاح، متعرض آن نشده‌اند.
ب: رشد متعاقدان مضاربه:
منظور آن است که مالک و عامل نباید سفید باشند و چنانچه سفید باشند، مضاربه صحیح نیست:
ر. ک: رشد متعاقدان مضاربه.
2-1- شرایط اختصاصی:
مراد شرایط اختصاصی هر یک از مالک و عامل است که عبارتنداز:
الف: قدرت بر تجارت:
یعنی مضارب و عامل مضاربه باید قادر بر تجارت باشد.
ر ک: قدرت بر تجارت
ب: عدم فلس
یعنی مالک مضاربه نباید مفلس و ورشکسته باشد
ر ک: عدم فلس
ج: قدرت بر تسلیم مال
یعنی مالک مضاربه باید قادر باشد که مال مضاربه را به عامل تسلیم نماید.
ر. ک: قدرت برتسلیم مال.
2- شرایط مال مضاربه
مراد شرایطی است که در مال مضاربه معتبراست و عبارتنداز:
الف: تسلیم مال به مضارب
یعنی مال مضاربه باید از سوی مالک به مضارب تسلیم شود.
ر. ک: تسلیم مال به مضارب.
ب: تعیین مال مضاربه
یعنی در مضاربه باید مال مضاربه معلوم و معین باشد
و مضاربه به مال مبهم صحیح نیست.
ر. ک: تعیین مال مضاربه.
ج: عینیت مال مضاربه
یعنی مال مضاربه باید از اعیان باشد و مضاربه به دین و منفعت صحیح نیست.
ر. ک: عینیت مال مضاربه.
د: معلومیت مال:
یعنی مال مضاربه از حیث وصف و اندازه معلوم باشد براساس این شرط مضاربه به مال مجهول صحیح نیست.
ر. ک: معلومیت مال مضاربه.
ه_: نقدیت مال مضاربه
یعنی مال مضاربه باید از درهم و دینار باشد
ر. ک: نقدیت مال مضاربه.
3- شرایط سود مضاربه
مراد شرایطی است که برای سود حاصل از مضاربه معتبر است
و این شرایط عبارتنداز:
الف: تعیین حصه متعاقدان مضاربه
یعنی در سود مضاربه باید سهم و حصه مضارب و معین باشد
ر. ک: تعیین سود مضاربه.
ب: شیاع سود مضاربه
یعنی سود مضاربه باید بین عامل و مالک تقسیم گردد.
ر. ک: شیاع سود مضاربه.
ج: معلومیت سود مضاربه
یعنی در مضاربه، سود مضاربه باید معین باشد
ر. ک: معلومیت سود مضاربه.
نکته: برخی از فقها تنجیز را از شرایط عقد مضاربه دانسته‌اند (1).
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 204
- نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 183
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 673
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
مراد از شرایط مضاربه مجموع شرایطی است که در باب مضاربه مورد مداقه قرار میگیرد که شامل شرایط مال مضاربه شرایط متعاقدین مضاربه و غیره میشود.
مترادفات
از واژه «شرایط مضاربه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- شرایط سود مضاربه، شرایط مال مضاربه
- به لحاظ عقد:
- تنجیز مضاربه، موالات ایجاب و قبول مضاربه
- به لحاظ متعاقدان:
- تجارت مضارب، رشد متعاقدان مضاربه، شرایط متعاقدان مضاربه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه شرایط مضاربه به زیرصفحه شرایط مضاربه/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 204، 227
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 38 : صفحه 40
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 8 : صفحه 74
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 17 : صفحه (69-71)، 71
- مبانی العروة الوثقی (کتاب المضاربه و المساقات) جلد 3 : صفحه 16، 199
- مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 16 : صفحه 673
- نظام المضاربة فی الشریعة الاسلام الغراء : صفحه 183