شرایط حکم اصل
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
شرایط حکم اصل : امور لازم در صحت تمسک به « حکم اصل » به عنوان یکی از ارکان قیاس فقهی
شرایط حکم اصل، شرایطی است که وجود آنها در ' حکم اصل ' موجب صحت تمسک به آن به عنوان یکی از ارکان قیاس می‌گردد.
بعضی از این شرایط عبارت است از:
1. دلیلی بر اختصاص حکم اصل به مورد خاص در دست نباشد، همانند شهادت دادن ' خزیمه ' که به جای دو شهادت محسوب می‌شد، زیرا معلوم بود که این حکم به فرد خاص اختصاص دارد؛ در حالی که مقصود از قیاس، سرایت دادن حکم اصل به فرع می‌باشد؛
2. تشریع ' حکم اصل ' متأخر از تشریع ' حکم فرع ' نباشد، زیرا لازمه آن این است که حکم فرع قبل از تشریع حکم اصل، بدون دلیل موجود باشد؛
3. نص شرعی برای بیان حکم فرع وارد نشده باشد؛
4. حکم اصل قابلیت اجرای قیاس و سرایت دادن آن به فرع را داشته باشد، مثل این که علت آن قابل درک بوده و از امور تعبدی نباشد، زیرا اگر علت آن قابل درک نباشد، نمی‌توان آن را به فرع سرایت داد؛
5. حکم اصل منسوخ نشده باشد.
منابع
- اصول الفقه : صفحه 339
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 636
- اصول الفقه : صفحه (217-218)
- قیاس و سیرتکوین آن درحقوق اسلام : صفحه 158
- اصول الفقه جلد 4 : صفحه 163
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «شرایط حکم اصل» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه شرایط حکم اصل به زیرصفحه شرایط حکم اصل/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.