سُوَر مدنی ابتدائیه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
سُوَر مدنی ابتدائیه : سوره‌های نازل شده در مدینه در اولین مرحله از مراحل زمانی سه‌گانه
برخی از محققان و مولّفان علوم قرآنی در مباحث مربوط به سوره‌های مکی و مدنی کوشیده‌اند برای هر یک از دو مجموعه سوره‌های مکی و مدنی مراحلی را از نظر زمانی ترسیم کنند. البته ترسیم این مراحل برای سوره‌های مدنی آسان‌تر است؛ زیرا علاوه بر گسترش نسبی اسلام در مدینه - در مقایسه با مکه - ابزار نگارش و استنساخ نیز در مدینه بیشتر فراهم بود.
برای سوره‌های مدنی - همچون سوره مکی - سه مرحله زمانی ترسیم شده است:
1. مرحله آغازین، که از آن به «سور مدنی ابتدائیه» تعبیر می‌شود؛ 2. مرحله متوسط یا همان «سور مدنی متوسطه»؛ 3. مرحله پایانی که «سور مدنی ختامیه» خوانده می‌شود.
مصادیق سُوَر مدنی ابتدائیه را به ترتیب بقره، انفال، آل‌عمران، احزاب، ممتحنه، نساء، وحدید برشمرده‌اند.
سُوَر مدنی متوسطه با سوره محمد (ص) آغاز می‌شود و این چنین ادامه می‌یابد: طلاق، حشر، نور، منافقون، مجادله و حجرات.
اما سور مدنی ختامیه به ترتیب شامل سوره‌های تحریم، جمعه، مائده، توبه ونصر می‌شود.
منابع
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه (230-231)