سَوم ( چریدن )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
سوم
سَوم عرضه کالا برای فروش/ چریدنحیوان.
از سَوم به معنای نخست در باب تجارت سخن گفتهاند.
از آداب تجارت، آغاز کردن صاحب کالا به عرضه آن برای فروش است. 1 عرضه کالا برای فروش در بین الطلوعین (طلوع فجر تا طلوع خورشید) کراهت دارد. 2
داخل شدن در معامله دیگری بنابر قول مشهور مکروه است. 3 برخی آن را حرام دانستهاند. 4 مراد از آن از ناحیه خریدار آن است که پس از گفت‌و‌گو و توافق فروشنده و خریدار بر معامله کالایی، پیش از عقد، فرد سومی با پیشنهاد بهای بیشتر، فروشنده را نسبت به فروش کالا به او ترغیب نماید، و از ناحیه فروشنده آن است که فروشنده دوم با عرضه کالای مرغوبتر با همین قیمت یا همانند آن با قیمت کمتر، نظر خریدار را نسبت به خرید کالای خود جلب کند. 5 معامله مزایدهای از این حکم مستثنا است، مگر پس از پایان زمان مزایده و توافق فروشنده با خریدار و ورود در معامله 6 (---> مزایده) ؛ چنان که حرمت یا کراهت دخول در معامله دیگری پس از توافق یا در آستانه توافق قرار گرفتن میباشد و قبل از آن، حرام یا مکروه نیست. 7
555
بنابر قول مشهور از اسباب ضمان، قبض به سوم است؛ بدین معنا که مشتری ضامن کالایی است که هنگام خرید در دستش تلف شده است. برخی ضمان را در چنین فرضی به جهت اینکه قبض با اذن مالک صورت گرفته منتفی دانستهاند. 8
از سوم به معنای دوم در باب زکات سخن گفتهاند.
از شرایط تعلّق زکات (---> زکات) به شتر، گاو و گوسفند، سائمه بودن آنها (چریدن از مراتع طبیعی و علف بیابان) در طول سال است 9 (---> چریدن) .
1. جواهر الکلام 22/ 463
2. 456
3. 459
4. المبسوط 2/ 160؛ کتاب السرائر 2/ 235
5. التنقیح الرائع 2/ 38
6. جواهر الکلام 22/ 459
7. الروضة البهیة 3/ 296
8. مستند الشیعة 12/ 174؛ جواهر الکلام 37/ 72- 73
9. جواهر الکلام 15/ 92.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 554