روح ( قرآن )

توضیح مفهومی

روح ( قرآن ) : یکی از اسامی و صفات قرآن

«روح» به معنای نفس، روان و جوهر مجرد مقابل جسم است. «روح» به معنای نفس‌ناطقه انسانی ورای جسم و جسمانی و فوق طبیعت مادی است و به قول شیخ‌الرئیس، روح بخاری را جان گویند و نفس‌ناطقه را روان گویند. روح بخاری، مادی و روح انسانی (نفس ناطقه) مجرد است. قرآن مجموعاً 21 بار کلمه روح را در معانی فرشته، فرشته مخصوص، روح و روان، شریعت و دین و قرآن به کار برده است.

«روح» در آیات ذیل با اندکی بحث و تأمل به معنای قرآن است:

1. «وَکَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا مَا کُنتَ تَدْرِی مَا الْکِتَابُ وَلَا الْإِیمَانُ وَلَکِن جَعَلْنَاهُ نُورًا نَّهْدِی بِهِ مَنْ نَّشَاء مِنْ عِبَادِنَا… » (شوری// 52) .

مفسران در باره منظور از «روح» در آیه بر دو قول اتفاق کرده‌اند:

أ. قول غالب که می‌گویند منظور از روح، قرآن است که مایه حیات دل‌ها و زندگی جان‌ها است. راغب می‌گوید: قرآن در «وَکَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُوحًا… » «روح»، نامیده شده است؛ زیرا قرآن سبب حیات اخروی است.

ب. منظور از روح، «روح القدس» یا فرشته‌ای است که حتی از جبرئیل و میکائیل برتر بوده و همواره پیامبر اسلام (ص) را همراهی و یاری می‌کرده است.

2. «یُنَزِّلُ الْمَلآئِکَةَ بِالْرُّوحِ مِنْ أَمْرِهِ عَلَی مَن یَشَاء مِنْ عِبَادِهِ» (نحل// 2) .

ظاهراً منظور از روح در این آیه «قرآن»، «وحی» و «نبوت» است که مایه حیات و زندگی انسان‌ها به شمار می‌آیند.

منابع

1. البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 274
2. الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 179
3. تاریخ قرآن : صفحه 31
4. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 174
5. قاموس قرآن جلد 3 : صفحه 131
6. تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه 153
7. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 206

اصطلاح‌نامه

اعم

اسامی و صفات قرآن

منابع

• آموزش علوم قرآن جلد 1 : صفحه 179
• اعجاز قرآن : صفحه 31
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 179
• البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 274
• البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 345
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 18 : صفحه 206
• تاریخ جمع قرآن : صفحه 9
• تاریخ قرآن : صفحه 31
• تفسیر نمونه جلد 20 : صفحه 153
• جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 174
• قاموس قرآن جلد 3 : صفحه 131