دو بیع در یک بیع
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بَیْعَیْن فی بیع: فروختن کالا به دو بها/ فروش کالا به شرط فروش کالایی دیگر توسط خریدار به فروشنده.
از آن به مناسبت در باب تجارت سخن گفته شده است.
عنوان یادشده از جمله معاملاتی است که رسول خدا صلّی اللَّه علیه وآله در حدیث مناهی از آن نهی کرده است. در روایات دیگر از آن حضرت از همین مفاد به 'شَرْطَیْنِ فی بَیْع' و 'صَفْقَتانِ فی واحِدَة' تعبیر شده است.
برای عنوان فوق در کلمات فقها دو معنا ذکر شده است.
1. بیع کالا به دو قیمت؛ یکی به نقد با بهای کمتر و دیگری به نسیه با بهای بیشتر یا یکی به مدّت کوتاهتر و دیگری به مدّت بلندتر. بدین اعتبار از این نوع بیع به 'بیع بثمنین' تعبیر شده است و به اعتبار اینکه چنین معاملهای متضمّن دو شرط است - بدین صورت که اگر نقد باشد ثمن، فلان مبلغ و اگر نسیه باشد فلان مبلغ - از آن به 'شرطَیْن فی بیع'
________________________________________
206
تعبیر شده و به اعتبار دو مبادله مختلف در یک معامله عنوان 'بیعان فی بیع' یا 'صَفْقَتان فی واحدة' اطلاق شده است. در صحّت و بطلان چنین بیعی اختلاف است) ر بیع بثمنین (.
2. بیع کالا به شرط فروش کالایی دیگر به فروشنده توسط خریدار، مانند آنکه فروشنده بگوید: این خانه را به فلان مبلغ به تو فروختم به شرط آنکه تو نیز خانه خود را به فلان مبلغ به من بفروشی. در صحّت و بطلان این نوع معامله نیز اختلاف است. 1
برخی فقها عنوان 'بیعین فی بیع' در حدیث مناهی را مجمل) ر اجمال (دانسته و بدین جهت آن را قابل استناد و استدلال ندانستهاند. 2
1. کتاب السرائر 240 /2؛ تحریر الاحکام 2 255 /2. فقه الصادق 412 /17.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 205
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «دو بیع در یک بیع» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
== منابع ==magshow.php?kind=189