دوقلو
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
دو قلو: دو بچه تولد یافته از یک زایمان.
به دو فرزندی که با فاصله کوتاهی از یکدیگر) کمتر از شش ماه (از یک مادر به دنیا میآیند دو قلو اطلاق میشود. در صورتی که فاصله بیش از شش ماه باشد، دومی محصول آبستنی جدید و محکوم به احکامی مستقل خواهد بود. 1 از این عنوان در بابهای طهارت، طلاق، لعان و ارث سخن گفتهاند.
طهارت: ملاک بزرگتر بودن دو قلوی پسر در احکامی همچون قضای نماز و روزه فوت شده میّت - که بر عهده پسر بزرگتر است - و ارث بری حبوه) ر حبوه (- که اختصاص به وی دارد - بنابر قول برخی، زمان تولد است نه انعقاد نطفه. 2 برخی، ملاک را تقدّم در انعقاد نطفه دانسته و حکم به بزرگتر بودن دومی کردهاند3) ر فرزند ارشد (.
حکم نفاس زن) ر نفاس (برای هریک از دو قلوها، مستقل از دیگری است. بنابر این، چنانچه بین تولد آنان ده روز فاصله شود و خون استمرار داشته باشد، مدّت نفاس بیست روز) برای هرکدام ده روز (خواهد بود؛ امّا اگر فاصله کمتر باشد، دو نفاس از نظر زمانی در بعضی روزها باهم تداخل پیدا میکند. 4
طلاق: زن باردار به دو قلو چنانچه طلاق بگیرد، تا زمانی که دومی به دنیا نیامده نمیتواند با کسی ازدواج کند؛ لیکن در اینکه عدّه او با تولّد نخستین فرزند پایان مییابد یا با تولد دومی، اختلاف است. 5
________________________________________
668
لعان: به تصریح برخی، اگر پدر، یکی از دو قلوها را به فرزندی بپذیرد، دیگری نیز ملحق به او میشود و او نمیتواند، دیگری را با لعان) ر لعان (از خود نفی کند. همچنین بنابر قول برخی، اگر دومی را بپذیرد و اوّلی را نفی کند، دومی نیز به او ملحق میشود و از وی ارث میبرد؛ لیکن پدر - به جهت انکار فرزندی وی - از او ارث نمیبرد. 6
عتق: کسی که نذر کرده نخستین مولود کنیزش آزاد باشد، اگر کنیز، دو قلو بزاید و هر دو یکباره به دنیا بیایند، هر دو آزاد خواهند بود و در صورتی که یکی پس از دیگری به دنیا بیاید، در آزادی هر دو یا اوّلی به تنهایی، اختلاف است. 7
ارث: کسی که با لعان، فرزند در رحم همسرش را انکار کند و سپس زن، دو قلو بزاید، دو قلوها بر اساس نسب مادری، از یکدیگر ارث میبرند. در نتیجه اگر یکی قبل از دیگری بمیرد، آن دیگری یک ششم از ترکه مرده را ارث میبرد. 8
) ر ذو الرأسین (
1. مسالک الافهام 2 260 /9. العروة الوثقی 109 - 108 /3؛ مستمسک العروة 154 /7؛ مستند العروة) الصلاة (3 358 /5. رسائل آل طوق 4 480 /3. جامع المقاصد 348 /1؛ جواهر الکلام 5 391 /3. الحدائق الناضرة 451 - 450 /25؛ جواهر الکلام 6 260 - 259 /32. جواهر الکلام 127. 7 84 /34؛ کشف اللثام 273 /39. 8 365 /8.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 667
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «دوقلو» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: