دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی : تردید در تعلّق امر تعبّدی به یک چیز یا نهی توصّلی از آن
یکی از اقسام دوران بین محذورین در جایی است که احتمال وجوب به چیزی تعلق گرفته که اگر در واقع واجب باشد، باید با قصد قربت انجام شود و احتمال حرمت به چیزی تعلق گرفته که اگر در واقع حرام باشد ترک آن قصد قربت لازم ندارد، که از آن به دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی یاد می‌شود.
در این مورد بحث است که آیا حکم تخییر جاری است یا نه؛ بنا بر یک احتمال، حکم تخییر جاری نیست، زیرا جریان تخییر در مواردی از دوران بین محذورین است که امکان موافقت قطعی و مخالفت قطعی هیچ یک وجود نداشته باشد، تا عقل حکم به تخییر کند، ولی در این جا امکان مخالفت قطعی وجود دارد، زیرا برای مثال، اگر آن فعل را بدون قصد قربت مرتکب شود هم با احتمال حرمت مخالفت کرده و هم احتمال وجوب را مراعات نکرده است.
اما بنا بر احتمال دیگر، حکم تخییر جاری است، زیرا امر بین فعل و ترک دایر است و هیچ کدام رجحان ندارد، و ترجیح بلا مرجّح هم قبیح است، پس مکلف مخیَّر بین فعل و ترک می‌باشد.
منابع
- شرح اصول فقه جلد 4 : صفحه (114-115)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی به زیرصفحه دوران بین وجوب تعبدی و حرمت توصلی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.