دواعی معنوی مجاز
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
دواعی معنوی مجاز : انگیزه‌های معنایی در استعمالات مجازی
دواعی معنوی مجاز، مقابل دواعی لفظی مجاز بوده و عبارت است از فواید معنایی که سبب استعمال معنای مجازی به جای معنای حقیقی می‌گردد؛ به بیان دیگر، فواید غیر لفظی‌ای که به خاطر آنها درباره چیزی مجاز گویی می‌شود، مانند: قصد تعظیم، تحقیر، ترغیب، تشویق و ایجاد نفرت که تمام اینها سبب می‌شود معنای مجازی بر حقیقی اولویت داده شود، مثل این که برای تعظیم شخص عالمی به او، ' ابوعلی سینا ' گفته شود یا به منظور تحقیر وی، به او ' ابوجهل ' گفته شود، یا برای ترغیب نسبت به چیزی، بگویند این ' آب حیات ' است، یا برای پرهیز دادن از چیزی گفته شود آن ' سَمّ ' است.
منابع
- اصول الفقه الاسلامی جلد 1 : صفحه 306
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 335
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 71
- فرهنگ نامه اصول فقه