دنیا ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
دنیا
دنیا: جهان محسوس و مادّی، مقابل آخرت.
از آن در بابهای مختلف نظیر اجتهاد و تقلید، طهارت و صلات سخن گفتهاند.
در مرجع تقلید اموری، از جمله اقبال نداشتن به دنیا و حریص نبودن بر آن، شرط است. 1 برخی این شرط را نپذیرفته و گفتهاند: روی آوردن به دنیا اگر در حدّی باشد که عدالت را از بین ببرد، عدم آن در مرجع تقلید شرط است. بنابر این، در مرجع تقلید چیزی افزون بر عدالت شرط نیست. 2
از آداب تشییع جنازه سخن نگفتن در امور دنیوی است. 3 تسلّی دادن بازماندگان میّت و تسکین بخشیدن غم و غصّه ناشی از فقدان عزیزشان با مذمّت کردن دنیا و یادآوری ناپایداری و معایب آن و نیز ذکر مصائب دنیوی وارد شده بر اولیای خدا مستحب است. 4
فارغ ساختن دل از دنیا و امور دنیایی هنگام نماز مستحب است. 5 گریه کردن از روی عمد در نماز برای امور دنیایی به قول مشهور - بلکه ادعای اجماع شده - موجب بطلان آن است. آیا گریه کردن برای امور دنیا مطلقا موجب بطلان است؛ چه با صدا و چه بی صدا و یا تنها در صورت با صدا بودن؟ اختلاف است. مشهور قول دوم است. 6
دعا کردن جهت امور دنیایی، برای خود یا دیگری در نماز جایز است؛ بلکه برای امور دنیا و آخرت در حال سجده و نیز قنوت استحباب دارد. 7
سخن گفتن در امور دنیایی در مسجد مکروه است. 8
یاری جستن از دنیا برای آخرت، مانند انفاق از مال دنیا در راه خدا مستحب است؛ 9 چنان که کسالت و تنبلی در کارهای دنیا، مانند تنبلی در اصلاح امور زندگی کراهت دارد. 10
1. العروة الوثقی 2 27 /1. التنقیح) الإجتهاد و التقلید (/ 3 237 - 236. الألفیة و النفلیة/ 4 137. کشف الغطاء 302 /2؛ تحریر الوسیلة 5 95 /1. الألفیة و النفلیة/ 6 126. جواهر الکلام 77 - 69 /11؛ مستمسک العروة 7 580 - 578 /6. کشف الغطاء 209 /3 و 9 84. 8 221. وسائل الشیعة 58. 10 29 /17.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 659