خشکی

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ خشکی

◄ خشکی آب وضو

◄ خشکی آلت استنجا

◄ خشکی با تابش خورشید

◄ خشکی زمین

◄ خشکی ممسوح

توضیح مفهومی

خشکی: حالت خشک، مقابل تری/ مقابل دریا.

از آن به معنای اوّل در بابهای طهارت، صلات، زکات، حج، و اطعمه و اشربه سخن گفته‏اند.

در اینکه خشک بودن زمین از شرایط پاک کنندگی آن است یا نه، اختلاف است. 1

در پاک شدن کف پا و ته کفشِ نجس به وسیله زمین، تر بودن آنها شرط نیست؛ بلکه اگر خشک هم باشند، در صورت زوال عین نجاست، با راه رفتن روی زمین پاک می‏شوند. 2

________________________________________

460

خورشید در صورتی در، پنجره، زمین و مانند آنها را پاک می‏کند که مستقیم بر آنها بتابد و آنها را خشک کند3) ر خورشید (.

بنابر قول مشهور، در صورت تماس بدن سگ، خوک یا کافر با لباس یا بدن انسان، به شرط خشک بودن هر دو، آب پاشیدن به محلّ تماس مستحب است. از برخی قدما قول به وجوب نقل شده است. 4

در اینکه محلّ مسح در وضو) ر وضو (لازم است خشک باشد یا نه، اختلاف است. 5

از شرایط صحّت وضو موالات است. مراد از موالات بنابر قول مشهور خشک نشدن اعضای قبلی پیش از آغاز به شستن یا مسح کردن عضو بعدی در هوای معتدل است؛ بنابر این، چنانچه تمامی اعضای قبلی خشک شده باشند، وضو باطل می‏شود؛ امّا اگر تنها عضو پیشین خشک شده باشد، در بطلان و عدم بطلان وضو اختلاف است. البته اگر خشک شدن اعضا بر اثر شدّت گرما باشد، با رعایت موالات عرفی خللی به صحّت وضو وارد نمی‏شود. 6

بنابر قول مشهور، خشک کردن آب وضو با حوله و مانند آن کراهت دارد. از برخی عدم کراهت آن نقل شده است. 7

از مستحبات پس از غسل میّت) ر غسل میّت (خشک کردن جنازه با پارچه تمیز است. 8

تیمّم بر گِل در صورتی صحیح است که امکان خشک کردن و تبدیل آن به خاک نباشد و گرنه، خشک کردنِ گِل واجب است9) ر تیمّم (.

نماز گزاردن در مکان نجس به شرط خشک بودن آن و پاک بودن محلّ سجده صحیح است. 10

ملاک در نصاب غلاّتی که زکات به آنها تعلّق می‏گیرد، از قبیل گندم و خرما، خشک شده آنها است؛ بنابر این، اگر ترِ آنها به حدّ نصاب برسد، امّا خشک شده آنها به حدّ نصاب نرسد، زکات واجب نمی‏شود11) ر زکات (.

در جواز کندن درختان و گیاهان خشکیده حرم) ر حرم (اختلاف است. 12

خشک نکردن دست شسته، با حوله و مانند آن قبل از غذا و خشک کردن آن بعد از غذا مستحب است. 13

________________________________________

461

از خشکی به معنای دوم در باب طهارت، حج و صید و ذباحه سخن گفته‏اند.

سگ و خوکی که در خشکی زیست دارند نجس العین‏اند14) ر نجاسات (.

حرمت صید در حرم مطلقا و در غیر حرم برای خصوص محرم، اختصاص به حیوانات وحشیِ خشکی دارد) ر صید (. 15 شرط تحقق تذکیه) ر تذکیه (در صید حیوانات خشکی با آلات صید) ر آلات صید (بردن نام خدا است. 16

ملاک خشکی یا دریایی بودن حیوان، محلّ تخم یا جوجه گذاری آن است. بنابر این، اگر در خشکی تخم یا جوجه بگذارد حیوان خشکی محسوب می‏شود. 17

ماهی فلس داری که زنده از آب گرفته شده و در خشکی مرده است، پاک و خوردن آن حلال است. 18

1. جواهر الکلام 2 309 /6. توضیح المسائل مراجع 116 /1 م 3 186. جواهر الکلام 253 /6؛ مستمسک العروة 4 83 - 82 /2. جواهر الکلام 6 187 /2. 5 202 /6. العروة الوثقی 405 - 404 /1؛ مستمسک العروة 7 457 - 453 /2. جواهر الکلام 8 345 /2. العروة الوثقی 9 60 /2. جواهر الکلام 11 330 /8. 10 147 /5. العروة الوثقی 12 65 /4. جواهر الکلام 13 416 - 415 /18. مستند الشیعة 14 241 /15. جواهر الکلام 17 30 /36. 16 286 /18. 15 366 /5. مستندالشیعة 18 351 -350 /11. جواهر الکلام 163 /36.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 459

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خشکی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تجفف، جف، جفاف، خشک شدن

اعم

صفات ( فقه )

اخص

خشکی با تابش خورشید

به لحاظ متعلق:

خشکی آب وضو، خشکی آلت استنجا، خشکی زمین، خشکی ممسوح

وابسته

خشک کردن، معدن در خشکی

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 459