خرمن

توضیح مفهومی

خرمن: توده غلّه درو شده.

از آن در باب تجارت سخن گفته‏اند.

فروختن کالای پیمانه‏ای، وزنی یا شمارشی در صورت جهل به مقدار آن صحیح نیست، حتی اگر پیش از معامله دیده شود. از این رو، فروختن خرمن گندم یا جو و مانند آن جز در صورت معلوم بودن مقدار آن صحیح نیست و در صورت معلوم بودن، فروختن بخشی مشاع از آن، مانند یک سوم یا فروختن همه آن به صورت هر پیمانه به مبلغی معیّن و نیز فروختن پیمانه‏ای از آن به مبلغی معیّن صحیح است؛ لیکن در صورت مجهول بودن، فروختن بخشی مشاع از آن یا فروختن هر پیمانه از آن به مبلغی معیّن، صحیح نیست. از برخی قدما صحّت آن نقل شده است. 1

فروختن خرمنی از گندم در برابر خرمنی از همان جنس یا از غیر آن جنس به صورت مساوی صحیح نیست؛ هر چند در واقع، مقدار آن، دو برابر باشد، مگر آنکه هنگام معامله به مقدار آن دو عالم باشند. 2 برخی قدما گفته‏اند: معامله مطلقا صحیح است؛ خواه در برابر همجنس فروخته شود یا غیر همجنس؛ لیکن در صورت اوّل، اگر پس از وزن کردن، افزون بودن یکی بر دیگری معلوم شود، معامله به جهت ربایی بودن باطل است و در صورت دوم، اگر شرط تساوی نشده باشد، معامله مطلقا صحیح است و در صورت شرط تساوی، اگر پس از وزن کردن معلوم شود که هر دو برابرند؛ معامله صحیح است

________________________________________

451

همچنین است اگر یکی بیشتر باشد و صاحب خرمنِ بیشتر مقدار اضافی را به صاحب خرمن کمتر بر می‏گرداند و یا آنکه صاحب خرمن کمتر به نقصان راضی شود و در غیر این صورت معامله به هم می‏خورد. 3

1. جواهر الکلام 3 115 /24. 2 221 /23. المبسوط 119 /2.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 450

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خرمن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

صبره

وابسته

بیع خرمن، نماز روی خرمن

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 450