خاک مالی
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
خاک مالی ) تَعفیر(: مالیدن خاک به چیزی همچون ظرف.
از آن در باب طهارت سخن گفتهاند.
حکم: برای تطهیر ظرفی که سگ آن را لیسیده یا از آن، آب یا مایعی دیگر خورده) ولوغ (، بنابر مشهور باید ابتدا آن را خاک مال کرد سپس دو بار شست. 1 در اینکه خاک مالی اختصاص به صورت شستن ظرف با آب قلیل) ر آب قلیل (دارد یا مطلقا لازم است، هرچند با آب کثیر) ر آب کثیر (شسته شود، اختلاف است. مشهور قول دوم است. 2 چنان که در اختصاص دو بار شستن با آب قلیل یا تعمیم آن در صورت شستن ظرف با آب کثیر نیز اختلاف است. 3
لزوم خاک مالی بنابر مشهور اختصاص به ولوغ دارد؛ بنابر این، اگر ظرفی با آب دهان سگ - بدون ولوغ - یا رطوبتی از بدن آن و یا افتادن سگ درون ظرف، نجس شود، خاک مالی لازم نیست. 4 برخی قدما خوک را در حکم یاد شده ملحق به سگ دانستهاند. 5 در لزوم خاک مالی ظرفی که آب نجس شده به سبب ولوغ سگ از ظرفی دیگر در آن ریخته و نجس شده، اختلاف است. 6
در اینکه لزوم تعفیر اختصاص به ظروف دارد یا در غیر ظروف نیز لازم است، و بنابر قول نخست در اینکه تعفیر اختصاص به ظروفی دارد که در خوردن و نوشیدن به کار میروند، یا در مطلق ظروف، مانند سطل و مَشک نیز جاری است، اختلاف میباشد. 7
بنابر مشهور، تعفیر باید با خاک باشد و با مثل خاکستر و اُشنان) ر اشنان (کفایت نمیکند. 8 در لزوم پاک بودن خاک قبل از خاک مالی اختلاف است. 9
کیفیّت خاک مالی: در لزوم آمیختن خاک با آب در خاک مالی یا تخییر بین آمیختن و عدم آن و یا لزوم هر دو) یک بار خاک مالی بدون آمیختن آب و بار دیگر با آمیختن آن (به جهت احتیاط، اختلاف است. 10
1. التنقیح) الطهارة (50 /3؛ جواهر الکلام 2 361 /6. جواهر الکلام 368 - 367. 3 367 - 366 /6؛ توضیح المسائل مراجع 101 - 100 /1 م 4 150. جواهر الکلام 5 357 - 356 /6. الخلاف
________________________________________
418
6 187 - 186/1. جواهرالکلام359. 7 359/6؛ العروة الوثقی 224 /1؛ فقه الشیعة 8 124 - 123 /5. جواهر الکلام 364 - 363 /6؛ مصباح الهدی 9 204 /2. الحدائق الناضرة 480/5؛ جواهرالکلام 10 366 - 365 /6. جواهر الکلام 363 - 361 /6.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 417
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «خاک مالی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
وابسته
- اختلاط آب با خاک، تقدیم خاک مالی بر شستن، طهارت خاک خاک مالی، عدم خاک برای خاک مالی، مالیدن غیر خاک به متنجس