حکمت احکام
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حکمت احکام : مصالح جعل احکام شرعی
حکمت احکام، مقابل علل احکام بوده و مراد از آن، مصالح و یا مفاسدی است که در بیشتر جاها حکمی بر آن مترتب می‌گردد، هر چند امکان دارد در مواردی نیز همراه حکم نباشد، مانند: حکمت نگه داشتن عِدّه در طلاق که عبارت است از عدم اختلاط میاه (نطفه‌ها) ؛ ولی در جایی هم که اطمینان وجود دارد که اختلاط میاه پیش نمی‌آید نگه داشتن عده واجب است.
نکته اول:
در بعضی از اسناد، حکمت احکام و علل احکام، مترادف فلسفه احکام گرفته شده و هر دو به معنای علت غایی تشریع حکم تفسیر شده است [۱] .
نکته دوم:
علت حکم، همان علت مجعول است که هر جا باشد مجعول هم هست و هر جا نباشد مجعول محقق نمی‌شود؛ اما حکمت حکم، علت جعل حکم است نه علت مجعول و به همین دلیل ممکن است حکمت حکم باشد اما مجعول نباشد.
پانوشت
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حکمت احکام به زیرصفحه حکمت احکام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه (51-52)
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 2 : صفحه 180، 212، 246، 249
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 310
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 287، 288، 292، 293، 294
- فوائد الاصول جلد 1,2 : صفحه 496
- فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 496
- فوائد الاصول جلد 2,1 : صفحه 496
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : صفحه 61، 62، 64، 65، 68، 69
- مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 307