حمّام

توضیح مفهومی

حمام

حمام: گرمابه.

از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، صوم، اعتکاف، حج، اجاره و شفعه سخن رفته است.

حکم: حمام کردن مستحب است و در روایتی از امام رضا علیه السّلام آمده است: 'استحمام یک روز در میان موجب چاقی و هر روز، موجب لاغری وضعف می‏گردد'. 1

آداب

الف. مستحبّات: بستن لنگ) پوشاننده از ناف تا زانو (، خواندن دعاهای وارد شده، ریختن مقداری آب گرم بر جلو سر و نیز بر پاها و نوشیدن جرعه‏ای از آن هنگام ورود به حمام، تحیّت گفتن با کیفیّت وارد شده، مانند 'اَنْقَی اللَّهُ غَسْلَک' به کسی که حمام کرده و گذاردن عمامه بر سر و نیز ریختن مقداری آب سرد بر پاها هنگام بیرون آمدن از حمام. 2

ب. مکروهات: ادرار کردن، 3 شانه و مسواک زدن در حمام، 4 بدون لنگ داخل شدن، حمام کردن در حال گرسنگی و ناشتا و پر بودن شکم، به پهلو و پشت خوابیدن و تکیه دادن در حمام، مالیدن صورت با لنگ و پاها با سفال، شستن سر با گِل، بویژه گل سرشور) گل مصری (، نوشیدن و ریختن آب سرد بر بدن5 و بنابر مشهور نماز خواندن در حمّام. در شمول حکم کراهت نماز نسبت به رختکن حمام اختلاف است. 6 حمام کردن و کشیدن کیسه بر بدن برای مُحرم کراهت دارد. 7

غُساله حمام: در اینکه غساله حمام) آب استفاده شده در شست و شوی بدن و غُسل (در فرض عدم علم به نجس بودن آن، پاک است یا نجس، اختلاف می‏باشد8) رغساله (.

ضمان حمامی: حمامی امین است و ضامن اثاث و اشیای ارباب رجوع نیست، مگر آنکه مالی نزد وی به امانت گذاشته شود و او در حفظ آن کوتاهی کرده باشد. 9

جریان شفعه در حمام: ثبوت شفعه در حمام - بنابر قول به اعتبار قابل قسمت بودن مورد شفعه - مشروط به بقای منفعت آن پس از تقسیم است10) ر شفعه (.

خروج معتکف برای رفتن به حمام: استحمام در صورت نیاز از جمله مواردی است که معتکف) ر اعتکاف (می‏تواند جهت آن از مسجد خارج شود. 11

) ر آب حمام (

1. وسائل الشیعة 29 /2 و 2 32. کشف الغطاء 3 412 - 411 /2. العروة الوثقی 4 328 /1. کشف الغطاء 5 416 /2. کشف الغطاء 416 - 415 /2؛ وسائل الشیعة 6 54 /2. الحدائق الناضرة 7 199 /7. جواهر الکلام 8 432 /18. مستمسک العروة 443 /1؛ التنقیح) الطهارة (9 163 - 160 /2. جواهر الکلام 331 /27؛ العروة الوثقی 10 74 /5. جواهرالکلام 182/17. 11 255 -254 /37.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 370

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حمّام» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

گرمابه

اعم

مکان ( فقه )

وابسته

آب حمام، آمیزش در حمام، اجاره حمام، ادرار در حمام، استحمام ( فقه )، تکیه در حمام، سرقت از حمّام، شفعه در حمام، ضمان صاحب حمام، غساله حمام، قرائت قرآن در حمام، مسواک در حمام، مکروهات استحمام، نظافت ( پاکیزگی )، نماز در حمام، ورود به حمام

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حمّام به زیرصفحه حمّام/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 18 : صفحه 154
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 3 : صفحه 69
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 16 : صفحه 319
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 18 : صفحه 432
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 32 : صفحه 281
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 370
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 5 : صفحه 108
• مهذب الاحکام جلد 10 : صفحه 140