حمل ( باربری )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
حمل و نقل: جابه جایی بار.
از آن در بابهای طهارت، خمس، جهاد، تجارت، تفلیس، اجاره و غصب سخن گفتهاند.
حکم: جابه جایی کالاهای حلال، مانند مواد غذایی حلال، جایز و حمل کننده مستحق اجرت آن است. حمل و نقل کالاهای حرام، مانند مواد مست کننده حرام و قرارداد باطل است و در نتیجه حمل کننده در صورت علم به آن مستحق هیچ اجرتی نخواهد بود. 1
ضمان: اگر محموله در دست باربر تلف شود، بنابر مشهور ضامن است؛ هرچند کوتاهی نکرده باشد، مثل آنکه محموله بر اثر لغزیدن باربر بیفتد و بشکند؛ به شرط آنکه تلف به باربر نسبت داده شود؛ اما اگر تلف مستند به فعل او نباشد، مانند آنکه کسی با پرتاب سنگی آن را بشکند. در این صورت، باربر تنها در فرض کوتاهی کردن در حفظ بار ضامن خواهد بود. 2
________________________________________
376
چنانچه بر حیوانی که برای حمل باری معیّن کرایه شده، بیشتر از آن مقدار بار کنند و بر اثر آن، حیوان آسیب ببیند، حمل کننده ضامن است. همین طور اگر مقدار بار معین نشود، لیکن بیش از حد معمول و متعارف بر او بار شود. 3
اجرت حمل و نقل: هرگاه اجرت حمل و نقل کالایی معیّن نشود، مبنای پرداخت، اجرة المثل خواهد بود) ر اجرت (.
کسی که برای بردن باری به مقصدی معیّن، در زمانی مشخص و در ازای اجرتی معیّن، اجیر شده، چنانچه با او شرط شود که در صورت تأخیر در رساندن بار به مقصد از زمان تعیین شده، مقداری معیّن از کار مزد کسر خواهد شد، بنابر قول مشهور چنین شرطی صحیح است. 4
هزینههای تجهیز میّت، از جمله اجرت حمل کننده جنازه، بر بدهیها و وصایای او مقدم است و قبل از آنها از اصل ترکه برداشته میشود. 5 چنان که اجرت حمل و نقل غنایم جنگی) ر غنیمت (پیش از تقسیم از آن کسر میگردد. 6
پرداخت خمسِ درآمد کسب، پس از کسر هزینههای انجام گرفته، مانند اجرت باربر و اجاره مغازه و نیز اخراج مئونه سال) ر مئونه (است. 7
اجرت جابه جایی و دیگر هزینههای مربوط به فروش اموال مفلَّس) ر تفلیس (بر دیگر بدهیهای وی مقدم است و قبل از تسویه سایر دیون از اموال او پرداخت میشود؛ به شرط آنکه امکان پرداخت آن از بیت المال) ر بیت المال (نباشد؛ وگرنه بنابر قول برخی، واجب است از بیت المال پرداخت گردد. در مقابل، برخی، در این صورت نیز پرداخت آن را از مال مفلَّس جایز، بلکه موافق با احتیاط دانستهاند، مگر آنکه به لحاظ فقر مفلّس، از بیت المال به او داده شود. 8
1. تحریر الوسیلة 2 496 /1. جواهر الکلام 3 326 /27. توضیح المسائل مراجع 335 - 334 /2 م 4 2202. جواهر الکلام 5 229 /27. العروة الوثقی 6 71 /2. تحریر الاحکام 7 188 /2. مستمسک العروة 8 538 /9. جواهر الکلام 331 /25.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 375
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حمل ( باربری )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- ارتثاث، حمل عَلَم در عزاداری، حمل محرمات، حمل منبر برای نماز باران، حمل مواد مخدر
- به لحاظ حج گزار:
- حمل بیمار در رمی جمرات، حمل مُحْرم در سعی، حمل مُحْرم در طواف
- به لحاظ میت:
- حمل جنازه ( فقه )، حمل دو جنازه با یک تابوت
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حمل ( باربری ) به زیرصفحه حمل ( باربری )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.