حلیف ( فقه )

توضیح مفهومی

حَلیف: هم سوگند، هم پیمان.

از پیمانهای رایج دوران جاهلی بین فردی با فردی دیگر یا بین دو گروه، پیمانی با این مفاد بود که خون دو طرف یکی، و جنگ و صلح با هر طرف جنگ و صلح با طرف دیگر باشد و دو طرف از یکدیگر ارث ببرند و در پرداخت دیه، عاقله یکدیگر باشند. بر اساس این پیمان، هریک از دو حلیف، یک ششم مال دیگری را به ارث می‏برد و در جنایات، عاقله او می‏شد1) ر عاقله (.

در آغاز اسلام، مبنای میراث همین پیمان بود؛ لیکن بعدها نسخ گردید و مسلمانی و هجرت مبنای میراث قرار گرفت. سپس آن نیز نسخ گردید و میراث بر پایه قرابت و خویشاوندی مقرر شد. البته در اسلام، تنها در یک صورت ارث بر اساس پیمان یادشده ثابت است و آن جایی است که هیچ یک از دو طرف، وارثی - اعم از نسبی و غیرنسبی - نداشته باشند2) ر ولاء (.

1. المبسوط 181 /7؛ مسالک الافهام) کاظمی (162 /4؛ بحار الانوار 2 252 /85. مفتاح الکرامة 327 /17.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 369

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حلیف ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

هم سوگند، هم قسم

اعم

احکام قَسَم

وابسته

توارث به قسم

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 369