عملکردها

حسن ظاهر

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

حُسن ظاهر: نیکو بودن ظاهر شخص از دیدگاه شرع مقدس.

عنوان حسن ظاهر در بحث عدالت مطرح است و مراد از آن، این است که از دیدگاه شرع مقدس ظاهر شخص نیکو باشد؛ بدین معنا که پایبندی به حدود و احکام شرع مقدس در گفتار و رفتار او تجلّی یابد. مقابل آن حسن باطن قرار دارد که عبارت است از ملکه نفسانی‏ای که شخص را بر پایبندی به حدود و احکام شرع مقدس برمی‏انگیزاند. 1 از آن در بابهای اجتهاد و تقلید، صلات و شهادات بحث کرده‏اند.

اکثر قدما - بنا بر آنچه به آنها نسبت داده شده - عدالت را به حسن ظاهر تعریف کرده‏اند؛ لیکن قول منسوب به مشهور این است که عدالت ملکه نفسانی است و حسن ظاهر مظهر و کاشف آن است. 2 برخی، کلام قدما را حمل بر کاشفیّت حسن ظاهر کرده‏اند. 3

بنابر قول دوم، آیا حسن ظاهر کاشف تعبّدی از عدالت است؛ حتّی اگر از آن ظن به عدالت شخص حاصل نشود، یا کاشف عقلایی است که تنها در صورت افاده علم یا ظنّ به حسن باطن، کاشف از عدالت شخص خواهد بود؟ مسئله محلّ بحث است4) ر عدالت (.

1. مستند الشیعة 2 70 /18. جواهر الکلام 299 - 290 /13؛ الأجتهاد والتقلید) صدر (/ 300 - 291؛ التنقیح) الإجتهاد و التقلید (/ 253؛ رسائل فقهیة) شیخ انصاری (/ 3 8. رسائل فقهیة)

________________________________________

302

شیخ انصاری (/ 9 - 8 و 4 24. الأجتهاد والتقلید) صدر (/ 322؛ العروة الوثقی 28 /1.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 301

اصطلاح‌نامه

اعم

حُسْن ( فقه )

اخص

حسن ظاهر شاهد، حسن هیئت قاضی

وابسته

عدالت ( فقه )

منابع

  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 301