حروف خفیه
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حروف خفیه : حروف دارای صفت خفا و تلفظ بسیار سبک
صفت خفا از صفات فرعی یا غیرمتضاد حروف است. جایی که حرف به‌گونه‌ای بسیار سبک تلفظ شود که مخفی به نظر آید، صفت خفا در آن است. حرف دارای این صفت «حرف خفیه» خوانده می‌شود.
از میان حروف تهجی، حرف «هـ» و حروف «مد» این صفت را دارند؛ زیرا «هـ» صفت همس، رخوت، استفال و سکون دارد؛ همان‌طور که حرف مد نیز دارای صفات استفال و سکون است. هنگام ادای این حروف از شدت سبکی، گویا مخفی شده‌اند، لذا در مواردی که حرف پس از «هـ» یا پیش از آن متحرک باشد، آن را به حالت اشباع می‌خوانند تا مخفی نشود؛ مانند: «انه» و «به».
در باره حروف مدّ نیز کشش راهی برای این است که مخفی به نظر نیایند؛ مانند: «سوء» و «جاء».
سبب خفا در حروف مد، وسعت مخرج تلفظ آن‌ها؛ و در حرف «هـ» ضعف همه صفات آن است.
نیز ر.ک:صفت خفا.
منابع
- غایة المرید فی علم التجوید : صفحه 146
- الموضع فی التجوید : صفحه 97
- الدراسات الصوتیة عند علماء التجوید : صفحه 326