حجیت قول لغوی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
حجیت قول لغوی : صحّت استناد به قول اهل لغت در استنباط حکم شرعی
حجیت قول لغوی، عبارت است از صحت تمسک به قول اهل لغت در آن چه که مربوط به استنباط احکام شرعی است.
مشهور علمای اصول اعتقاد دارند قول لغوی از باب ظن خاص حجت است و برای اثبات آن، علاوه بر ادعای اجماع، به ادله زیر استدلال نموده‌اند:
1. سیره عقلا، به خصوص علمای فقه و اصول، تمسک به قول لغوی است، زیرا عقلای عالم در هر امری به متخصص آن رجوع می‌نمایند و به ظن حاصل از عقیده شخص متخصص و ماهر اعتماد می‌کنند؛ برای مثال، در علم لغت، لغت شناسان خبره همواره مرجع عقلا برای آگاهی از ظهورات و معانی الفاظ بوده‌اند. فقها نیز در طول تاریخ برای تعیین موضوعات فقهی به کتاب‌های لغت و نظریات دانشمندان لغوی مراجعه نموده‌اند.
2. اگر قول لغوی حجت نباشد، لازم می‌آید که در اکثر احکام شرعی راه اجتهاد و استنباط احکام به روی مکلفین بسته شود؛ این لازم، امری باطل است، پس ملزوم آن نیز باطل است.
توضیح:
بیشتر احکام شرعی از طریق کتاب و سنت به دست می‌آید و این دو به زبان عربی است و کلمات مشکل در آنها فراوان به چشم می‌خورد و چاره‌ای نیست جز این که برای آگاهی یافتن از معانی آنها، به کتاب‌های لغت مراجعه گردد؛ حال اگر قول لغوی حجت نباشد، لازم می‌آید که دست مجتهد از تمسک به آیات و روایات کوتاه شده و در نتیجه، باب استنباط احکام و اجتهاد مسدود گردد؛ پس چاره‌ای نیست جز این که به قول لغوی هر چند که مفید علم نباشد مراجعه شود.
3. مرحوم ' میرزای قمی ' و پیروان او معتقدند باب علم نسبت به احکام شرعی به روی ما بسته است و به حکم مقدمات دلیل انسداد، مطلق ظن در حق ما حجت است، و قول لغوی در زمره همین ظنون بوده و به همین دلیل، حجّت می‌باشد.
منابع
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 131
- کفایة الاصول : صفحه 329
- مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 131
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 236
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 296
- شرح رسائل : صفحه (284-291)
- فرهنگ اصطلاحات اصولی : صفحه 202
- الموجز فی اصول الفقه : صفحه 295
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 178
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه (74-77)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حجیت قول لغوی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجیت قول لغوی به زیرصفحه حجیت قول لغوی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 91، 95، 97
- اصول الاستنباط : صفحه 191
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 131، 132، 133
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 232
- الفوائد الحائریة : صفحه 106
- القواعد و الفوائد الاصولیة جلد 3 : صفحه 22
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 209
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 339، 341
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 22، 178
- المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 181، 183، 184
- الموجز فی اصول الفقه : صفحه 295
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 385، 386، 387، 388، 390، 486
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 236
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 295، 296، 298
- تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 58
- تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 97
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 94، 206
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 129
- شرح رسائل : صفحه (284-291)
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 224، 239
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه (74-77)، 75
- فرهنگ اصطلاحات اصولی : صفحه 202
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 296
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 142، 143، 144، 323
- کفایة الاصول : صفحه 329، 330
- مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 131
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 223، 228، 229، 232، 233
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 94