حجیت سد ذرایع

توضیح مفهومی

حجیت سد ذرایع : صحّت استناد به سدّ ذرایع در استنباط حکم شرعی

حجیت سد ذرایع، به معنای صحت استناد به سد ذرایع به عنوان منبعی برای استنباط احکام شرعی است.

میان علمای اهل سنت درباره حجیت سد ذرایع اختلاف است:

1. ' ابن حزم ظاهری ' به طور مطلق آن را حجت ندانسته است؛

2. ' مالک بن انس ' و ' احمد بن حنبل ' به طور مطلق آن را پذیرفته‌اند؛

3. ' شافعی ' و ' ابوحنیفه ' در برخی موارد به حجیت آن معتقدند.

علمای شیعه، سد ذرایع را به عنوان منبع شناخت احکام نپذیرفته‌اند، هر چند نظریات برخی از علمای شیعه درباره ' مقدمه واجب ' ممکن است در عمل، با نظر کسانی که اعتقاد به حجیت سد ذرایع دارند، یکسان باشد.

طرفداران حجیت سد ذرایع برای اعتبار آن به ادله اربعه استناد نموده‌اند؛ برای نمونه، به برخی آیات مورد استناد اشاره می‌گردد:

1. ' و لا تسبّوا الذین یدعون من دون الله فیسبّوا الله عدوا بغیر علم؛ به آن هایی که غیر خدا را می‌خوانند، دشنام ندهید تا مبادا ندانسته و از روی عداوت، خدا را دشنام دهند ' .

2. ' و لا یضربن بأرجلهن لیعلم ما یخفین من زینتهن؛ زنان ـ به هنگام راه رفتن ـ پای خود را بر زمین نکوبند تا زینت‌های پنهان آنها دانسته شود. ' .

به موجب این آیات، حرام شدن اعمال یاد شده صرفاً به دلیل مفسده‌ای است که در ذی المقدمه آنها وجود دارد (البته چنین صراحتی در این آیات وجود ندارد) .

نیز ر.ک:سدّ ذرایع.

منابع

1. الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه (414-415)
2. اصول الفقه : صفحه 270
3. انوار الاصول جلد 2 : صفحه 542
4. مباحثی از اصول فقه جلد 2 : صفحه 188
5. اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه (888-890)
6. منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه (374-380)
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حجیت سد ذرایع» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

اعتبار سد ذرایع

وابسته

سد ذرایع

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجیت سد ذرایع به زیرصفحه حجیت سد ذرایع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه (888-890)
• اصول الفقه : صفحه 270
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 409، 410، 411، (414-415)
• القرآن الکریم سوره 24 ، آیه 31
• القرآن الکریم سوره 6 ، آیه 108
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 542
• مباحثی از اصول فقه جلد 2 : صفحه 188
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه (374-380)، 379