حاکم شرع ( عام )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
حاکم شرع
حاکم شرع: حاکم منصوب از جانب خدا به طور مستقیم یا با واسطه.
حاکم شرع یا حاکم شرعی به کسی گویند که از جانب خدا برای نظم بخشی و ساماندهی امور بندگان و سرپرستی جامعه در قلمرو اختیارات و ولایت تفویضی از سوی خداوند، گمارده شده
باشد؛ خواه به طور مستقیم، همچون پیامبر اسلام حضرت محمّد صلّی اللَّه علیه و آله یا با واسطه، همچون امامان معصوم علیهم السّلام که توسط پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله به امامت نصب شدهاند) ر ائمه (و یا با واسطه واسطه مانند نایب خاص یا عام) فقیه جامع شرایط (که توسط امام معصوم - به نصب خاص یا عام - منصوب شده است.
بیشترین کاربرد عنوان حاکم شرع در کلمات فقها، فقیه جامع شرایط است. 1 از حدود ولایت حاکم شرع در باب تجارت سخن گفتهاند.
قلمرو ولایت: بدون شک، ولایت بر مال و جان انسانها برای خدا و نیز برای رسول اعظم صلّی اللَّه علیه و آله و امامان معصوم علیهم السّلام ثابت است؛ لیکن نسبت به غیر ایشان، اصل اوّلی عدم ولایت و سلطنت فردی بر فردی دیگر است، مگر آنکه دلیلی خاص بر ثبوت آن دلالت کند.
فقیه جامع شرایط، بر امر قضاوت) ر قضاوت (و فیصله دادن به نزاعها و اختلافهای مردم و نیز آنچه که از توابع و شئون قضاوت به شمار میرود، مانند به زندان افکندنِ خودداری کننده از ادای بدهی و حکم به حجر مفلّس) ر تفلیس (ولایت دارد. در ثبوت ولایت فقیه نسبت به آنچه از شئون و وظایف والیان و کارگزاران نظام و حکومت اسلامی به شمار میرود، مانند رهبری سیاسی جامعه، جمع آوری زکات) ر زکات (و خراج) ر خراج (و تجهیز سپاه و بسیج نیرو، اختلاف است) ر ولایت فقیه (.
1. مرآة العقول 107 - 106 /23؛ حاشیة المختصر النافع/ 59؛ کفایة الاحکام 393 /1؛ الحدائق الناضرة 58 /10 و 261 /13؛ کشف الغطاء 25 /.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 198
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حاکم شرع ( عام )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
- امام عدل، اولوالامر ( فقه )، اولی الامر، حاکم اسلامی ( فقه )، حاکم الهی ( فقه )، حاکم حق، حاکم عادل ( فقه )، حاکمان قوانین الهی، سلطان اسلام، سلطان عادل ( فقه )، متصدی اجرای احکام شرع، مجری احکام شرع، ولات امر، ولی امر، ولی امر مسلمین
اعم
اخص
وابسته
- اجازه معامله ربوی، اجبار بر حج، اجرای احکام الهی ( فقه )، اذن حاکم، اذن حاکم شرع در اتلاف، اذن غُسل میت، اطاعت از اولی الامر، افضلیت علمی حاکم اسلامی، تدبیر حاکم اسلامی، تعظیم شعائر، حکومت منصوبین فقیه، رجوع به حاکم شرعی، شرایط حاکم اسلامی، عادل ( فقه )، عقل حاکم اسلامی، قضاوت سلطان عادل، مشورت حاکم شرع(عام)، مقاسمه سلطان عادل، مهادنه سلطان عادل، وظیفه ولی امر مسلمین، ولایت از نائب سلطان عادل، ولایت حاکم ( فقه )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حاکم شرع ( عام ) به زیرصفحه حاکم شرع ( عام )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الاقتصاد الهادی الی طریق الرشاد : صفحه 267
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 10 : صفحه 58
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 13 : صفحه 261
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 18 : صفحه 245
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 143
- المختصرالنافع فی فقه الامامیه : صفحه 36
- المعتبرفی شرح المختصر جلد 2 : صفحه 279
- المقنعة : صفحه 826
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 3 : صفحه 16
- الوسیلة الی نیل الفضیله : صفحه 103
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 503
- جامع الخلاف و الوفاق بین الامامیة و بین ائمة الحجاز و العراق : صفحه 89
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 371
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 11 : صفحه (151-154)
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 22 : صفحه 180
- شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1 : صفحه 74
- شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 4 : صفحه 802، 945
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 198
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 292
- کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 1 : صفحه 170
- مهذب الاحکام جلد 16 : صفحه 192
- ولایت فقیه : صفحه 38
- ولایت فقیه : صفحه 48