جمع نماز

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ جمع نماز

◄ جمع نماز بیمار

◄ جمع نماز در باران

◄ جمع نماز در خوف

◄ جمع نماز قضا

◄ جمع نماز مشترک

◄ جمع نماز‌های مستحاضه

توضیح مفهومی

جمع بین الصلاتین ) جمع بین الفریضتین(: فاصله نینداختن بین نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا.

عنوان یاد شده در کلمات فقها دو اطلاق دارد: یکی خواندن نماز ظهر و عصر، یا مغرب و عشا در وقت مشترک؛ با تأخیر نماز اوّل تا پایان وقت فضیلتش و خواندن آن با نماز بعدی در اوّل وقت فضیلتش، یا با تعجیل نماز دوم و خواندن آن با نماز اوّل در آغاز وقت فضیلت آن. و دیگری، خواندن نماز ظهر و عصر یا مغرب و عشا در پی هم بدون فاصله انداختن بین آن دو به نافله.

بنابر اطلاق نخست، جمع بین دو نماز با تأخیر یا تقدیم یکی از دو نماز و خواندن آن دو، در وقت فضیلت دیگری، محقق می‏شود، هرچند در وسط، نافله بخواند؛ برخلاف اطلاق دوم، که با خواندن نافله در وسط دو نماز، جمع تحقق نمی‏یابد. از این عنوان در بابهای طهارت، صلات و حج سخن گفته‏اند.

جمع کردن بین دو نماز در سفر و حضر، با عذر و بدون عذر جایز، لیکن تفریق مستحب است. البته در اینکه تفریق با خواندن نماز اوّل در وقت فضیلتش و تأخیر نماز دوم تا پایان وقت فضیلت نماز اوّل، مستحب است، هرچند نافله نخواند، یا تنها تفریق، در صورت خواندن نافله بین دو نماز استحباب دارد و تفریق بدون خواندن نافله استحباب ندارد، اختلاف است. قول نخست منسوب به مشهور است. 1

فاصله انداختن بین دو نماز در حدّ ذکر تسبیح حضرت فاطمه علیها السّلام و دیگر تعقیبات، منافی با جمع نیست؛ چون به این مقدار، تفریق صدق نمی‏کند. 2

موارد رجحان جمع: مستحاضه به استحاضه کثیره) ر استحاضه (می‏تواند بین نماز ظهر و عصر و نیز مغرب و عشا جمع کند و دو نماز را با یک غسل بخواند؛ لیکن در اینکه این عمل بر وی

________________________________________

108

واجب است یا نه، اختلاف است. بنابر قول به عدم وجوب، در صورت عدم جمع، برای هر نماز یک غسل واجب است. افضل برای مستحاضه خواندن نماز ظهر و مغرب در آخر وقت فضیلت آن دو است تا هر یک از دو نماز در وقت فضیلت خود خوانده شود. 3

جمع بین نماز ظهر و عصر در اوّل وقت برای کسی که در روز عرفه در عرفات) ر عرفات (حضور دارد4 و نیز در روز جمعه، 5 مستحب است؛ چنان که جمع بین نماز مغرب و عشا در مشعر الحرام) ر مشعر (استحباب دارد؛ بدین گونه که کوچ کننده از عرفات نماز مغرب را به تأخیر می‏اندازد و پس از رسیدن به مشعر آن را با عشا جمع می‏کند و نافله مغرب را پس از نماز عشا می‏گزارد. 6

بنابر تصریح برخی، جمع بین نماز ظهر و عصر و نیز مغرب و عشا، برای مسافر مستحب است. 7

سقوط اذان: بر سقوط اذان نماز عصر در روز جمعه، در صورت جمع بین آن و نماز جمعه ادعای اجماع شده است. بنابر قول منسوب به مشهور، در صورت جمع آن با نماز ظهر نیز اذان نماز عصر ساقط است. 8 همچنین است حکم اذان نماز عصر در عرفات، و عشا در مشعر برای حاجی در صورت اختیار جمع. در اینکه سقوط اذان در موارد یاد شده به نحو رخصت است یا عزیمت) تا گفتن آن حرام و غیر مشروع باشد (اختلاف است. 9 چنان که در سقوط اذان نماز دوم، در غیر موارد یاد شده، در صورت جمع بین دو نماز، اختلاف است. قول به سقوط به مشهور نسبت داده شده است. 10

1. الحدائق الناضرة 154 - 150 /6؛ غنائم الایّام 151 /2؛ جواهر الکلام 312 - 307 /7؛ مستمسک العروة 2 98 - 96 /5. مهذّب الاحکام 3 44 - 43 /6. الحدائق الناضرة 287 /3؛ جواهر الکلام 342 - 341 /3؛ مستمسک العروة 4 394 - 393 /3. جواهر الکلام 6 33 - 32 /9. 5 23 - 20 /19. الحدائق‏الناضرة 427 - 422 /16؛ مهذّب الاحکام 7 206 - 205 /14. رسائل المحقق الکرکی 124 /1؛ ذکری الشیعة 8 336 /4. جواهر الکلام 31 - 30 /9؛ فقه الصادق 9 301 - 300 /4. الحدائق الناضرة 384 - 380 /7؛ العروة الوثقی 415 - 414 /2؛ مستمسک العروة 10 561 - 559 /5. جواهر الکلام 33 /9؛ مستند الشیعة 522 - 521 /4.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 107

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «جمع نماز» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

جمع بین الصلاتین، جمع بین الفریضتین

اعم

اجتماع ( فقه )، احکام نماز، موارد سقوط اذان

اخص

به لحاظ عذر:

جمع نماز بیمار، جمع نماز در باران، جمع نماز در خوف، جمع نمازهای مستحاضه

به لحاظ نوع نماز:

جمع نماز قضا، جمع نماز مشترک

وابسته

تفریق بین نماز، نماز ( فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جمع نماز به زیرصفحه جمع نماز/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=192

• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 96
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 15 : صفحه 284
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 153
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 2 : صفحه 170
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 9 : صفحه 37، 39
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 107
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 2 : صفحه 166
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 3 : صفحه 444
• مسائل فقهیّة : صفحه 9
• مستمسک العروة الوثقی جلد 5 : صفحه 551، 556
• مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 3 : صفحه 458
• مهذب الاحکام جلد 6 : صفحه 44