جمع حرفی قرائات
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
جمع حرفی قرائات : عدم عبور قاری از لفظ مورد اختلاف قاریان مشهور، مگر پس از جمع بین همه قرائت‌ها
درباره جمع قرائات نزد قاریان، دو روش و مذهب است:
1. جمع حرفی قرائات (جمع به حرف) : در این شیوه، قاری شروع به خواندن قرآن کرده و هرگاه به کلمه‌ای می‌رسد که در قرائت آن اختلاف است آن کلمه را طبق قرائت قاریان دیگر هم می‌خواند تا تمام قرائت‌ها را رعایت کرده باشد. آن‌گاه اگر آن کلمه جای وقف داشت، قاری از خواندن بازمی‌ایستد، و اگر جای وقف نبود، به خواندن خود ادامه می‌دهد تا به موردی برسد که محل وقف است و آن‌جا وقف می‌کند. و هرگاه اختلاف در دو کلمه بود (مانند مدّ منفصل) قاری پس از کلمه دوم از خواندن بازمی‌ایستد تا هر دو اختلاف را بیان کرده، سپس شروع به خواندن بقیه آیه می‌کند.
این روش، که میان قاریان مصر مرسوم بوده است، برای ادای حق کلمه اوثق است؛ اما قرائت را از رونق، و تلاوت را از زیبایی می‌اندازد.
2. جمع وقفی قرائت‌ها (جمع به وقف) : قاری، قرائت یکی از راویان را شروع می‌کند تا به محل وقف آیه برسد، سپس دوباره همان آیه را به قرائت قاری دیگر می‌خواند و پس از ختم آیه دوباره همان آیه را با قرائت قاری سوم شروع می‌کند تا موارد اختلاف کاملاً معلوم شود، سپس از خواندن بازمی‌ایستد. این روش، میان قاریان شام مرسوم بوده است.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 352