تنجز تکلیف

توضیح مفهومی

تنجز تکلیف : مرحله قطعیت تکلیف بعد از علم مکلَّف به آن

تنجز تکلیف، به مرحله‌ای گفته می‌شود که تکلیف بعد از داشتن ملاک و تعلق اراده مولا به آن، انشا شده و در حق مکلف قطعیت پیدا می‌کند و او نمی‌تواند از به جا آوردن آن شانه خالی کند، زیرا در این مرحله، اگر بدون عذر از انجام تکلیف خودداری نماید، مستحق مؤاخذه و عقاب، و اگر آن را انجام دهد، مستحق ثواب می‌گردد.

توضیح:

تکلیف و حکم دارای مراتبی است:

1. مرحله اقتضا: مرحله ـ دارا بودن ـ مصلحت و مفسده؛ یعنی قانون گذار امری را بررسی نموده و آن را دارای مصلحت و یا مفسده می‌بیند؛

2. مرحله انشا: بعد از شوق اکید مولا به چیزی که برخاسته از مصلحت فعل یا ترک آن است، نوبت به مرحله قانون گذاری می‌رسد؛ یعنی شیء دارای مصلحت را واجب و شیء دارای مفسده را حرام می‌نماید؛

3. مرحله فعلیت: مرحله فرا رسیدن زمان اجرای قانونی که قبلاً جعل گردیده، که لازمه آن ابلاغ قانون به مکلفان است؛

4. مرحله تنجز: مرحله‌ای که قانون به مکلف رسیده و او عذری برای انجام ندادن آن ندارد. در این مرحله، توجه تکلیف به مکلف قطعی می‌گردد؛ یعنی بر انجام آن ثواب و بر ترک آن عقاب و مؤاخذه ـ در صورتی که از تکالیف الزامی باشد ـ مترتب می‌شود.

در کتاب ' کفایة الاصول ' آمده است:

' ثم لا یذهب علیک ان التکلیف ما لم یبلغ مرتبة البعث و الزجر لم یصر فعلیا، و ما لم یصر فعلیا لم یکد یبلغ مرتبة التنجز و استحقاق العقوبة علی المخالفة و ان کان ربما یوجب موافقته استحقاق المثوبة ' .

منابع

1. فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 24
2. ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 50
3. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تنجز تکلیف» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تنجز حکم تکلیفی

وابسته

احکام تکلیفی ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تنجز تکلیف به زیرصفحه تنجز تکلیف/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 239
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 3، 35
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 43، 73
• المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 89
• المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 176
• ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 50
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 8
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 187
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 22
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 295
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 24
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 390
• کفایة الاصول : صفحه 297
• مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 364
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 119، 120
• منتقی الاصول جلد 5 : صفحه 12
• نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 414
• نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 74