عملکردها

تملک

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

تملّک

تَمَلُّک: مالک شدن.

در بابهای مربوط به عقود و ایقاعات و نیز بابهایی نظیر جهاد، احیاء موات و حدود از آن سخن رفته است.

حکم تکلیفی: تملّک به معنای فراهم کردن اسباب آن همچون قبول در عقود، حیازت، و احیاء موات، امری مباح است، لیکن گاهی - به سبب عارضه‏ای - حکم دیگری پیدا می‏کند، مانند کراهت تملّک از راه قرض گرفتن بدون ضرورت1 یا وجوب تملّک آب وضو با خریدن در صورت توقّف تحصیل آب بر آن. 2

ارکان تملک: وجود سبب تملّک و تملّک کننده دو رکن اساسی حصول تملّک است.

الف - سبب تملّک: سبب تملّک یا اختیاری است یا قهری.

اسباب اختیاری عبارتند از:

1. قبول در عقود تملیکی همچون بیع، هبه، صدقه، صلح، اجاره و جز آنها) ر عقد (.

2. حیازت) ر حیازت مباحات (.

3. احیاء موات) ر احیاء موات (.

4. غنیمت) ر غنیمت (.

5. التقاط) ر لقطه (.

6. اخذ به شفعه) ر شفعه (.

7. مقاصّه) ر تقاصّ (.

اسباب قهری تملّک عبارتند از: مرگ که سبب انتقال قهری مال میّت به ورثه او می‏گردد) ر ارث (و ارتداد که اموال مرتد با شرایطی به طور قهری به ورثه او منتقل می‏شود) ر ارتداد (.

ب - تملّک کننده: در تملّک کننده اهلیّت شرط است. انسان حتی جنینِ در رحم مادر، صلاحیت تملّک دارد؛ از این‏رو، جنین ارث می‏برد به شرط آنکه زنده به دنیا آید) ر اهلیّت (.

1. منهاج الصالحین) خوئی (2 169 /2. توضیح المسائل مراجع 372 /1 م 665.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 635

اصطلاح‌نامه

اعم

احکام وضعی ( فقه )

اخص

تملک اجرت، تملک اموال بغات، تملک انتفاع، تملک انفال، تملک بر انسان، تملک بر زراعت، تملک جنگل، تملک جهیزیه، تملک زکات، تملک زمین مفتوح عنوه، تملک صید، تملک عبد، تملک غنیمت جنگی، تملک فضولی، تملک قرض، تملک کافر، تملک کلیسا، تملک کنیسه، تملک کودک، تملک لقطه ( فقه )، تملک لقیط ( فاعل )، تملک مباحات بلاد حربی، تملک مجدد صدقه، تملک مستاجر، تملک مسجد، تملک مضارب، تملک منافع، تملک منی

وابسته

اسباب تملک ( فقه )، تملیک

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تملک به زیرصفحه تملک/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50

  • الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 21 : صفحه 561
  • الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 4 : صفحه 333
  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 14 : صفحه 20
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 7 : صفحه 160
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 635
  • مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 15 : صفحه 188