تعرّب بعد هجرت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعرّب بعد از هجرت
تَعَرُّب بعد از هجرت: سکنی گزیدن در سرزمینی که موجب نقص در دین فرد میگردد.
عنوان یادشده در روایات متعدّد آمده و از آن نهی شده است. 1
مراد از تعرّب بعد از هجرت - بر اساس آنچه از روایات و کلمات فقها استفاده میشود - آن است که فرد پس از معرفت و اعتقاد به آیین اسلام و فراگیری احکام و معارف آن، جایی را برای سکونت خود بر گزیند که موجب وهن و نقصان دین وی میگردد، مانند سرزمین کفر یا بادیه؛ از اینرو، در روایتی از امام رضا علیه السّلام، علّت حرمت تعرّب بعد از هجرت، بازگشت از دین و ترک یاری پیامبران و حجّتهای خداوند علیهم السّلام شمرده شده است و نیز در روایتی از امام صادق علیه السّلام، تعرّب بعد از هجرت به ترک ولایت ائمّه علیهم السّلام پس از معرفت آن تفسیر شده است. 2
در کلمات برخی آمده که تعرّب) به معنای در بادیه سکنی گزیدن (از این جهت که مستلزم ترک دین و کنارهگیری از علم و آداب و سنن شرع مبین میگردد مورد نهی قرار گرفته است. 3 برخی دیگر گفتهاند: تعرّب عبارت است از انحراف از حق و پیوستن به گمراهان و منحرفان پس از ورود به حریم سعادت و همراهی با هدایت یافتگان. 4 بنابر این سکونت در سرزمین کفر یا بادیه و مانند آن اگر موجب نقص در دین انسان نشود تعرّب محسوب نمیگردد، 5 چنانکه در برخی روایات به
آن اشاره شده است. 6 از این عنوان به مناسبت در باب صلات سخن رفته است.
حکم: رفتن به سرزمین کفر و سکنی گزیدن در آن اگر موجب نقص دین مسلمان گردد، تعرّب بعد از هجرت محسوب شده و از گناهان کبیره) ر گناه کبیره (است. 7 اگر در سکونتِ سرزمین کفر برای خانواده و فرزندان، خوف تعرّب وجود داشته باشد، بر فرد واجب است به سرزمین اسلام هجرت کند. 8
1. وسائل الشیعة 100. 2 332 - 318 /15؛ مصباح المنهاج/ 268 - 267؛ کلمةالتقوی 3 586/1. مرآةالعقول 4 9/10. الرواشحالسماویة/ 5 216. ارشاد السائل / 194؛ صراط النجاة 6 451 / 1. وسائل الشیعة 101 /15 و 7 563 /20. ذخیرة المعاد / 304؛ الحدائق الناضرة 47 / 10 و 46؛ القضاء فی الفقه الإسلامی/ 119 - 118؛ ریاض المسائل 8 353 /4. صراط النجاة 376 /2.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 528
اصطلاح‌نامه
یادداشت دامنه
مراد بادیه نشینی و مصاحبت با نادانان و جُهال بعد از هجرت میباشد.