تعارض عام و اطلاق شمولی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعارض عام و اطلاق شمولی : تنافی مدلول دلیل عام با اطلاق شمولی
تعارض عام و اطلاق شمولی، از اقسام تعارض عموم و اطلاق و به معنای تنافی میان مدلول دلیل عام و مدلول دلیلی است که اطلاق شمولی دارد؛ به بیان دیگر، در تعارض عام و اطلاق شمولی، امر دایر است بین تقیید اطلاق شمولی و تخصیص عام، مانند ' اکرم العالم ' و ' لا تکرم الفساق ' که این دو در ' عالم فاسق ' با هم تعارض دارند و امر دایر شده بین تقیید ' اکرم العالم ' به غیر فاسق، و بین تخصیص ' لا تکرم الفساق ' به غیر عالم، ولی شمول عام نسبت به مورد اجتماع، از شمول مطلق اظهر است، زیرا شمول عام نسبت به ماده اجتماع، به وضع بوده، ولی شمول مطلق نسبت به ماده اجتماع، به مقدمات حکمت می‌باشد.
درباره تقدیم و تأخیر هر یک از آن دو بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ عده‌ای به تقدیم ' تخصیص عام ' بر ' تقیید اطلاق شمولی ' و برخی به ' تقیید اطلاق شمولی ' بر ' تخصیص عام ' اعتقاد دارند.
منابع
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (729-730)
- نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 147
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض عام و اطلاق شمولی به زیرصفحه تعارض عام و اطلاق شمولی/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.