تضمین ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تضمین ( اصول فقه ) : فهماندن معنای یک کلمه در ضمن کلمه دیگر
تضمین، از احوال لفظ بوده و در ادبیات عرب دارای معانی متفاوتی است، از جمله: اعطای معنای چیزی، به چیز دیگر و به بیان دیگر، قرار دادن لفظی به جای لفظ دیگر به سبب این که معنای آن را می‌رساند.
این نوع تضمین در حروف و افعال وجود دارد؛ برای مثال، در آیه « عینا یشرب بها عبادالله » [۱] به جای کلمه ' مِن '، ' با ' آورده شده است، با این قرینه که ' یشرب ' همیشه با ' مِن ' متعدی می‌شود.
تضمین در اسم به این معنا است که یک اسم هم معنای خودش و هم معنای اسم دیگری را افاده نماید؛ برای مثال، در جمله ' حقیقٌ عَلَیَّ أنْ لا اقول الا الحق '، کلمه ' حقیق ' هم ' سزاوار ' و هم ' حریص ' معنا می‌دهد. البته تضمین به این معنا نوعی مجاز به حساب می‌آید.
پانوشت
منابع
- کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم جلد 2 : صفحه 896
- کتاب التعریفات : صفحه 27
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 2 : صفحه 79
- فرهنگ نامه اصول فقه