تضاد ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تضاد ( اصول فقه ) : رابطه بین دو امر وجودی یا دو قضیه کلّیه غیر قابل جمع
تضاد، در منطق یکی از اقسام تقابل است و گفته می‌شود که ضد هر چیزی، امر وجودیی است که با آن چیز در یک زمان و مکان (با لحاظ سایر شرایط) اجتماع نمی‌کند؛ برای مثال، ضد سیاهی، سفیدی است که هیچ گاه با هم در یک موضوع اجتماع نمی‌کنند، هر چند ارتفاع هر دو محال نیست. در قضایا نیز هر گاه دو قضیه کلّیه از نظر موضوع و محمول متحد، ولی از نظر کیف (سلب و ایجاب) مختلف باشند، ' ضد ' محسوب می‌شوند، مانند: قضیه ' هر انسانی متفکر است ' که ضد قضیه ' هیچ انسانی متفکر نیست ' می‌باشد. از تضاد، در بسیاری از مباحث اصول سخن به میان آمده است، مانند مبحث تنافی و تعارض ادله، زیرا تنافی بین دو دلیل یا به صورت تناقض است یا به صورت تضاد. در جایی که مدلول دو دلیل دو حکم متفاوت باشد، تنافی به صورت تضاد نشان داده می‌شود، زیرا احکام شرعی با یک دیگر تضاد دارند. بنا بر این، اگر مدلول دلیلی وجوب نماز جمعه و مدلول دلیل دیگر حرمت آن باشد، تعارض این دو، به صورت تضاد است [۱].
پانوشت
منابع
- کتاب التعریفات : صفحه 59
- مبادی فقه و اصول : صفحه 197
- کفایة الاصول : صفحه 496
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تضاد ( اصول فقه ) به زیرصفحه تضاد ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.