تسری
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تَسَرّی: آمیزش با کنیز.
در اینکه منظور از تسرّی چیست چند قول وجود دارد:
1. آمیزش با کنیز هرچند انزال صورت نگرفته باشد.
2. نزدیکی با کنیز، همراه با انزال.
3. آمیزش با کنیزِ پنهان داشته شده از چشم مردم و به خدمت گرفته نشده. 1 به کنیزی که جهت بهره وری جنسی اتّخاذ میگردد 'سُرّیّه' گفته میشود و جمع آن 'سراری' است. مقابل آن 'خادمه' قرار دارد و به کنیزی اطلاق میشود که برای خدمت و کار، اتخاذ میگردد. 2 از این عنوان در بابهای تجارت، نکاح و نذر سخن رفته است.
حکم: تسّری) اتخاذ سُرّیّه (همچون نکاح، امری مستحب است؛ بلکه در فرض بیم از ارتکاب گناه و داشتن توان تسرّی و ازدواج، واجب تخییری) ر وجوب تخییری (و در صورت توان بر تسرّی تنها، واجب عینی) ر وجوب عینی (است.
اسباب: تسرّی با حصول یکی از دو سبب؛ مالک کنیز شدن و تحلیل) ر تحلیل (حلال میشود.
احکام: خریدن کنیز در حال احرام هرچند به قصد تسرّی، جایز و صحیح است؛ گرچه در حال احرام تسرّی جایز نیست. برخی، خریدن کنیز به قصد تسرّی در حال احرام را حرام دانسته و احتمال باطل بودن معامله را نیز دادهاند؛ هرچند عدم بطلان آن را قوی دانستهاند. 3
شرط عدم تسرّی در عقد نکاح برای زوج بنابر مشهور باطل، بلکه بر بطلان آن ادّعای اجماع شده است، 4 هرچند برخی قائل به صحّت چنین شرطی شدهاند. 5
________________________________________
475
بر مرد مکروه است مالی را که همسرش به او بخشیده است صرف تسرّی کند. 6 سُرّیّه پدر بر پسر و نیز عکس آن حلال نیست. 7 مستحب است مولا در لباس و خوراک، سُرّیّه را بر خادمه مقدّم بدارد. 8
1. المبسوط 251 /6؛ کتاب السرائر 56 /3؛ جواهر الکلام 2 335 /35. الوسیلة/ 3 287. مسالک الافهام 4 252 /2. جواهر الکلام 5 95 /31. منهاج الصالحین) خوئی (6 281 /2. الدروس الشرعیة 7 171 /3. المراسم العلویة/ 8 158. الجامع للشرائع/ 490.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 474