ترجمههای ترکی اسلامبولی قرآن
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ترجمههای ترکی اسلامبولی قرآن : قرآن ترجمه شده به زبان ترکی استامبولی، از زبانهای ترکی «اوغوز»
قدیم‌ترین ترجمه ترکی شناخته‌شده از قرآن‌مجید، به زبان ترکی «اوغوز» است. ترکی اوغوز ریشه ترکی ترکمنی، آذری و عثمانی است. از ترکی عثمانی نیز ترکی جدید به نام ترکی استانبولی پدید آمده است. این ترجمه در آغاز امپراتوری عثمانی در سال 734ق به‌دست شخصی به نام محمد پسر حاج دولتشاه شیرازی انجام گرفته است. میان کتاب‌های خطی موزه «قونیه» نیز چند ترجمه قرآن به زبان ترکی استانبولی هست که ترجمههای ذیل از آن دسته‌اند:
1. ترجمه خضر بن شاهین که در عهد سلطان‌مراد دوم (824 - 855 ق) انجام یافته است.
2. ترجمه حسین بن حسن در سال 965 قمری.
3. ترجمه محمد بن یوسف آغری برز در سال 968 قمری.
پس از آن نیز کم‌کم در طول دوره حکومت عثمانی ترجمههای فراوان دیگری به بازار آمد که در مجموع به بیش از شصت ترجمه می‌رسد. پس از انقراض خلافت عثمانی، حرکت ترجمه در ترکیه به علل مختلف رشد چشمگیری داشته است؛ به‌گونه‌ای که تعداد ترجمه‌هایی که پس از اعلان جمهوریت از سال 1923م تاکنون نگارش یافته، بیش از ترجمههای دوره عثمانی است. یکی از علت‌های آن، احساس نیاز به ترجمه ترکی (با توجه به تغییر خط از عربی به لاتین و از رونق افتادن مکتب‌ها) و برداشتن موانع و محدودیت‌های قانونی و رشد گرایش‌های ملی است.
ترجمههای ترکی استانبولی موجود در مرکز ترجمه قرآن‌مجید، بیش از 74 ترجمه کامل و نُه ترجمه گزیده است.
منابع
- ترجمه آوایی, تفسیر پیوسته و تاویل قرآن به قرآن ناطق : صفحه 157
- تاریخ ترجمه قرآن در جهان : صفحه 80
- مجله ترجمان وحی جلد 4 : صفحه 38