تربت ( خاک مقدس )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
تُربت: خاک قبر.
تربت در لغت به معنای مقبره و به مناسبت در خاک قبر به کار رفته است و استعمال شایع آن در فقه، خاک قبر مطهّر امام حسین علیه السّلام است؛ بهگونهای که هنگام کاربرد بدون قرینه، همین معنا مراد است و به ذهن متبادر میشود. از آن به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، حج و اطعمه و اشربه سخن رفته است.
حکم تربت کربلا: از میان تربتهای محترم و مقدّس، تربت قبر امام حسین علیه السّلام از فضیلت و مزایای خاصّی برخوردار است. در برخی روایات از آن به داروی اکبر و شفا بخش همه بیماریها، تعبیر شده است. 1
مزایای تربت امام حسین علیه السّلام عبارت است از:
1. افضل بودن سجده بر آن. 2
2. استحباب ساختن تسبیح از آن. 3
3. استحباب نوشتن شهادتین و سایر چیزهایی که به میّت تلقین) ر تلقین (میشود بر روی کفن با آن. 4
4. استحباب قرار دادن مقداری از آن در مقابل صورت یا زیر گونه میّت در قبر. 5
5. استحباب مخلوط کردن آن با کافور در حنوط) ر حنوط (. البتّه مواضعی از بدن که با احترام تربت منافات دارد با آن حنوط نمیشود. 6
6. استحباب برداشتن کام نوزاد با آن. 7
7. جواز خوردن آن به اندازه یک نخود متوسط به قصد شفا. 8
8. استحباب همراه داشتن آن در سفر. 9
حریم تربت: حدّ حریم تربت قبر مطهّر در روایات، مختلف بیان شده است؛ پنج فرسخ، یک فرسخ، هفتاد ذراع، 25 ذراع و بیست ذراع از چهار جانب قبر، که بر مراتب فضیلت حمل شده است؛ بدین معنا که هرچه به قبر نزدیکتر باشد فضیلت آن بیشتر است. 10
آداب برداشتن تربت: در روایات برای برداشتن تربت از حائر حسینی علیه السّلام آدابی ذکر شده است، از جمله: غسل کردن، 11 خواندن سورههای حمد، مُعَوَّذَتین) ر معوذتین (، اخلاص، کافرون، قدر و
________________________________________
436
یس؛ همچنین خواندن آیة الکرسی و دعای مأثور از ائمّه علیهم السّلام. 12
خوردن تربت: برای خوردن تربت امام حسین علیه السّلام نیز آدابی ذکر شده است، از جمله: بوسیدن، بر روی چشم گذاشتن، خواندن دعای مأثور و تلاوت سوره قدر بر آن. 13
احترام تربت قبور معصومان علیهم السّلام: تربت قبر مطهّر رسول اکرم صلّی اللَّه علیه و آله و سایر معصومان علیهم السّلام محترم است و نجس کردن یا استنجاء) ر استنجاء (با آن حرام، و ازاله نجاست از آن در صورت نجس شدن واجب است. 14
فروختن تربت: برخی فقها فروختن تربت قبر معصومان علیهم السّلام را به کافر از جهت تنافی آن با حرمت تربت، جایز و صحیح ندانستهاند. 15
1. وسائل الشیعة 2 524 /14. جواهر الکلام 5 231 /4. 4 405 - 404 /10. 3 437 /8. الإقتصاد/ 250؛ کتاب السرائر 6 165 /1. العروة الوثقی 7 415 /1. جواهر الکلام 10 162 /18. 9 358 /36. 8 253 - 252 /31. مصباح المتهجد/ 11 732 - 731. العروة الوثقی12 463 /1. وسائلالشیعة 522- 521 /14 و 14 229 /24. 13 531 - 530. جواهرالکلام 52- 51 /2 و 99 - 98 /6؛ العروةالوثقی 15 91 -90 /1. جواهر الکلام 340 - 338 /22.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 435
اصطلاحنامه
اعم
اخص
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه تربت ( خاک مقدس ) به زیرصفحه تربت ( خاک مقدس )/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 435