تخنث
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تَخَنُّث ) تَأنُّث(: شبیه شدن مرد به زن در رفتار جنسی، مقابل تذکُّر) ر تذکُّر (.
تخنّث آن است که میل جنسی مرد، همانند میل جنسی زن به مرد باشد. 1 به چنین مردی 'مُخَنَّث' گفته میشود. از آن به مناسبت در بابهای تجارت، نکاح و حدود سخن رفته است.
حکم: شبیه شدن مرد به زن و فراخوانی مردان به سوی خود، عملی حرام است و پیامبر اکرم صلّی اللَّه علیه و آله چنین مردی را لعنت کرده و در روایات به اخراج وی از مسجد و خانهها امر، 2 و از سلام
________________________________________
403
کردن به وی و سخن گفتن با او نهی شده است. 3 در روایاتِ وارد شده درباره مسخ شدگان آمده است: مردی که به صورت خرس مسخ شده کسی بوده که مردان را به سوی خود فرا میخوانده است. 4
آثار تخنّث: برای تخنّث آثاری ذکر شده است، از جمله:
1. کیفر: مخنّث تعزیر میشود) ر تعزیر (و در صورت اثبات ارتکاب عملِ موجب حد مانند لواط دادن، حد بر او جاری میشود) ر لواط (. به نظر برخی قدما مردی که رفتار زنانه به خود گرفته و بین مردم به دعوت دیگران به سوی خود و لواط دادن مشهور است کشته میشود هرچند بر آن عمل، بیّنه) ر بیّنه (و نیز اقرار به ارتکاب) ر اقرار (وجود نداشته باشد؛ 5 لیکن دیگر فقها آن را نپذیرفته و حکم قتل را تنها در صورتی ثابت دانستهاند که برای حاکم به واسطه شهرت، علم به ارتکاب حاصل شود. 6
2. ثبوت خیار عیب: کسی که بردهای را خریده سپس متوجّه شده مخنّث است میتواند معامله را فسخ کند7) ر خیار عیب (.
3. جواز نظر به زن نامحرم: در اینکه مخنّث میتواند - همچون پیرمردی که به دلیل شدّت پیری، رغبتی به نکاح ندارد - به مواضعی از زن اجنبی که نگاه کردن به آنها تنها برای محارم جایز است، مانند گردن و موی سر، نگاه کند و در نتیجه برای زن پوشاندن آن مواضع از او واجب نباشد و یا برای او نیز همچون سایر مردان جایز نیست، اختلاف است. برخی قول نخست را احتمال دادهاند؛ هرچند قول دوم را قوی دانستهاند. 8
4. کراهت تزویج: زن دادن به مخنّث و ازدواج با او کراهت دارد. 9
5. جای ندادن در صف اوّل: مخنّث از جمله کسانی است که سزاوار نیست در صف اوّل نماز جماعت جای داده شود. 10
نسبت دادن به تخنّث: کسی که دیگری را به تخنّث نسبت داده تعزیر میشود و چنانچه فهم عرف از این واژه، نسبت لواط باشد یا گوینده چنین مقصودی داشته باشد بر نسبت دهنده حدّ قذف) ر قذف (جاری میگردد. 11
) ر تشبّه (
1. مجمعالبحرین/ واژه 'خنث'؛ المبسوط 2 266 /4. وسائل الشیعة 342 /20 و
________________________________________
404
5 110 /24. 4 51 /12. 3 337. الکافی فی الفقه/ 6 409. جواهر الکلام 7 378 /41. الحدائق الناضرة 8 112 /19. جامع المقاصد 36 /12؛ جواهر الکلام 9 96 /29. العروة الوثقی 10 799 /2. النهایة/ 117؛ المهذب 11 79 /1. قواعد الاحکام 549 /3؛ المهذب البارع 70 /5.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 402
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «تخنث» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 402