تخریج

توضیح مفهومی

َخریج ) اتحاد طریق المسألتین(: سرایت دادن حکم از مسئله منصوص به مسئله غیر منصوص) مسکوتٌ‏عَنه (.

تخریج نوعی اجتهاد و استنباط است و مورد آن مسئله‏ای است که نصّ معتبری در خصوص حکم آن وارد نشده باشد، لیکن مجتهد در پرتو اجتهاد، حکم آن را از مسئله منصوص، به عموم یا فحوای دلیل به دست می‏آورد. بنابر این در موارد وجود نصّ یا دلیل خاص، تخریج موضوعیت ندارد.

تخریج یا به جهت مفهوم اولویّت است؛ بدین معنا که مسئله غیر منصوص از مسئله منصوص در آن حکم، اولی است، مانند دلالت حرمت 'اُفّ' گفتن به والدین بر حرمت زدن آنان به طریق اولی، و یا به جهت اشتراک و تساوی دو مسئله در علّت حکم، مانند دلالت حرمت فروختن خرما در برابر رطب بر حرمت فروختن کشمش در برابر انگور که علّت حکم در هر دو، کاهش وزن یکی از دو عنصر بر اثر خشک شدن و در نتیجه مصداق معامله ربوی) ر ربا (قرار گرفتن است. 1

) ر قیاس (

1. المهذب البارع 68 /1؛ غایة المرام 40 /1؛ مدارک الاحکام 477 /8.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 390

اصطلاح‌نامه

اعم

اجتهاد ( فقه )

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 390