بینه خارج
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
بیّنه خارج: گواهی دهندگان بر مالکیت غیر ذی الید.
مالی که تحت تصرّف کسی است اگر دیگری نسبت به آن مدّعی باشد و بر
________________________________________
226
ادّعای خود بیّنه اقامه کند، به این بیّنه - از آن جهت که موضوع مورد شهادت از تحت تصرّف مدّعی بیرون است - بیّنه خارج گویند، در مقابلِ بیّنه داخل) ر بیّنه داخل (که ذوالید اقامه میکند. از این عنوان در باب قضاء سخن رفته است.
اگر کسی نسبت به مالی که تحت تصرّف دیگری است، ادّعای مالکیت کند و بر آن بیّنه بیاورد، به نفع او حکم میشود و اگر هر دو، بیّنه بیاورند در تقدیم هر یک از بیّنه داخل و خارج بر دیگری، یا رجوع به قرعه) ر قرعه (و یا رجوع به مرجِّحات، مانند اعدل یا اکثر بودن شهود و تقدیم بیّنه دارای مرجِّح، اقوال در مسئله، مختلف و تا ده قول ذکر شده است. 1
اگر مفاد شهادت هر دو بیّنه داخل و خارج، مالکیت مطلق - بدون ذکر سبب - باشد بنابر مشهور، بیّنه خارج مقدّم میشود. 2
) ر بیّنه (
1. مستند الشیعة 2 394 - 383 /17. جواهرالکلام 416 /40.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 225